"Иман — ислам"
Каппушланы Яхйаны дин назмулары 2 кесеги
"Иман Ислам" (китабчыкъдан) 1992 дж. Москвада чыкъганды
Биджилени Мухаммадны редакторлугъу бла джарашдыргъанла Биджилени Секинат, Алботланы Алим
Бисмилляhи-ррахмани-ррахим
Муслиманла, бу джахиллик
Башыбызгъа миннгенди,
Иблис сюйген, джаман къылыкъ
Къаныбызгъа сингенди.
Мукъминбиз деген, бир къаум
Адам этден тоймайла,
Гъийбат* бухтан* сёлешмекни,
Таб тюшселе, къоймайла.
Ала билген, сёз джюрютюб,
Экеуню джау этмекди,
Иблисни къууандырыб,
Аны кёлюне джетмекди.
Алагъа джол кёргюзгенле
Тил этгенни сюелле,
Аны артха ыхтырмайын,
Тил этерге ийелле.
"Мындан сора, быллай сёзню
Айтыб келме", - демейле,
Дагъыда тил этиб келирге,
Ала аны билейле.
Алагъа тил этиб келгенни
Айтханына къайталла,
Ала аны керти этиб,
Бир-бирине айталла.
Ма бу затла бузадыла
Муслиман джюреклени,
Къабыл болургъа къоймайдыла,
Тиленнген тилеклени.
Эй, сёзню джюретген адам,
Ашама адам этни,
Наджасатха да бояма
Кирсиз муслиман бетни.
Ишинг джокъду мукъминлени
Айыбларын сюзерге,
Ичлеринде сёз джюрютюб,
Шохлукъларын эзерге.
Бюгюн бошланыб джюрюйсе,
Тамбла джатарса тарда,
Анда ёлмейин, кюерсе
Джанган-джаханнам нарда.
Джигит эсенг, кюрешгенни
Насихат этда, сен тый,
Джангылыб, джолдан чыкъгъанны
Аны да джолуна джый.
58
Кеси джаратхан къулуна
Аллах кесиди хаким*,
Аны ишине киришме да,
Орнунгда джюрю хар ким.
Олду бизлени сюзерик
Махшарда, соруу соруб.
Джокъду бизни къутхараллыкъ
Ол джерде, андан къоруб.
Аны билиб, хар бирибиз
Ол кюннге къуралайыкъ,
Шох болушуб, иблисни да
Ичибизден къууалайыкъ.
Бирлешиб, шох болмасакъ, ол
Ичибизде турлукъду,
Бир-бирибизге юсдюрюб,
Джаулукъну бек къурлукъду.
Бир-бирге разы болмасакъ,
Гюнах бизден кечилмез,
Бу тюйюлген тюйюмчек да
Ичибизден тешилмез.
Бир-бирге разы болмасакъ,
Устаз бизге къарамаз,
Не кёб тилек тилесек да,
Тилек джукъгъа джарамаз.
59
Эй къарнашла, къайтышайыкъ
Биз ёлгюнчю таубагъа.
Кечилирге джол табмазбыз
Барыб тюшсек обагъа.
Гюнахланы бек къыйыны —
Адам хакъ ашамакъды,
Андан да джаман къыйыны —
Гъибатны джаншамакъды.
Малдан намыс багъалыды,
Намысы болгъан кишиге,
Андан да бек багъалыды,
Джаулукъ къысхан тишиге.
Дагъыда бизде бардыла
Халек этген къылыкъла,
Бу биз этген къуллукълагъа
Бола тургъан сыныкъла.
Бири-уллу келлюлюкдю,
Экинчи — махтанмакъды,
Ючюнчю — сюннетни къоюб,
Бидгъагъа тахтанмакъды.
Тёртюнчю — ачыуланмакъды
Ол келсле сиз тёзюгюз,
Аны джаман болмакълыгъын
Кёреди да кезюгюз.
60
Бешинчиси — къызгъанчлыкъды,
Алтынчысы — зарлыкъды,
Бу экиден хар бири
Динибизге тарлыкъды.
Джетинчиси - сумгьады*,
Сегизинчиси — рияъды*,
Быланы хар бири -
Аллахдан къуллукъну тыяды.
Дагъыда тюрлю къылыкъла
Кёбдюле бу дунияда,
Хар бир адам этиучюдю
Кёрген затын уяда.
Уяда нени кёрсе,
Учса аны этеди,
Эм алгъын алгъан къылыгъын
Къоймай, ёлюб кетеди.
Бу дунияда джокъ кибикди
Тюрленмей тураллыкъ шох.
Дагъыда дунияда джокъду
Адамлагъа ахсыз, ох.
Бу дунияда ах демеген,
Ахратда да ох демейд
Аллах мында сынамайын
Джаннетлерин да бермейд.
61
Бу заманда, мадар табсанг,
Кесинги сакълаб джюрю
Нек десенг — бек аз болгъанды
Халкъда иманны нюрю.
Динсизледен сакъ болгъанча,
Динлиледен да бол сакъ,
Динлиле да боладыла
Бир-бирде терслеге джакъ.
Нек десенг аланы кёбю
Джахиллелле, билмейле
Адетни шаригъат этиб,
Шаригъатха кирмейле.
Аллах!, биз хомух къулларынг,
Рахматынгы излейбиз,
Дуния байлыкъны орнуна
Джаннетинги тилейбиз.
Анда берлигинг игиди,
Мындагъыладан эсе.
Хар кимге сен бересе
Не затны да тилесе.
Тилемесе да бересе,
Бирирге сюйгеннинге,
Къалай уллу къууанч барды
Джаннетге ийгенинге.
62
Бизге да бер, я Аллахым,
Бу биз тилегенлени,
Бизни была джаннетге ий,
Бизни излегенлени.
Сени ючюн къуран ючюн
Бизге джагъылгъанланы,
Бизден хакъны билир ючюн,
Бизге тагъылгъанланы.
Аллайланы бизни была
Джаннетинге сен джибер,
Джаннетингде нигъматладан
Биз къулларынга да бер.
Анда берилген сыйлыды,
Мында берилгенледен,
Анда керилген сыйлыды,
Мында керилгенледен,
63
Бисмилляhи-р-рахмани-р-рахим
Бу дуния бир къонакъ юйдю
Халкъ ла къонакъгъа келген,
Бирер кесекчикни туруб,
Сора атланыб кетген.
Бири кетед, бири келед
Бу халкъ таусулмайды,
Къыяматха дери джерда
Джукъгъа ауушунмайды.
Кюнакъбай Аллах кесиди,
Барын бирден кёреди.
Рысхыларын тыйынчлысыча,
Ол юлешиб береди.
Бергенин хаухха береди
Башы бла бермейди,
Хаухха хиянат этгенни
Къонакъбай ариу кермейди.
Къонакъланы рысхыларын
Къадар была береди.
Къонакъланы рысхы была,
Къонакъбай сынаб кёреди.
64
Къонакъбай адамны сынаса
Рысхы бериб, бай этиб,
Ол уллу кёллю болады,
Иблис къылыкъгъа кетиб.
Дагъыда къонакъбай сынаса
Адамны факъыр этиб.
Ол андан умут кеседи,
Джюрегин такъыр этиб.
Къонакъ къойдан джууаш болад
Сен джууаш болуб джаша.
Башханыкъына джутланмай,
Кеси рысхынгы аша.
Насыблыла къонакъбайдан
Айыб алмай кетелле,
Къонакъбай айтханны этиб,
Муратлагъа джетелле.
Аны айтханы къуранды,
Къуран бизге джорукъду,
Къуран айтханны этгенни,
Азабдан къорурукъду.
Къуран Аллахны письмосуд
Лаухул мафхуздан келген,
Биз ахырзаман уметге
Тюзелмекликни берген.
65
Келигиз, дин къарнашла,
Ол айтханны билейик,
Бидгъаларыбызны къоюб,
Ол айтханнга кирейик.
Къуран къычыра турсада
Талпыб тынгыламайбыз,
Ол биз билмеген тилди — деб,
Соруб да ангыламайбыз.
Бир адамдан письмо келсе,
Анга сюйюб тынглайбыз.
Биз билмеген тил болса,
Билгеннге соруб англайбыз.
Къонакъбайны джанындан
Бу бизге уллу айыбды.
Къарнашларым, ма былайда
Аягъыбыз тайыбды.
Къуран не ючюн келгинине,
Къуранны джаратмайбыз,
Ёлгеннге окъугъандан сора
Анга кёз къаратмайбыз.
Къуранны окъутадыла
Ёлгенлерине атаб,
Алай этселе болады
Ашаучулагъа бек таб.
66
Ала чакъырыб джыялла
Кёб тюрлю адамланы,
Онгсузну, ёксюзню болуб,
Ашаталла харамны.
Къызгъанчла — чомарт болалла
Адамлары ёлселе,
Табханларын ашаталла,
Бидгъачыла келселе.
Ала къуранны окъуйла
Ёлгенлеге багъышлаб,
"Фатиха*" — деб, къычыралла
Сауларына алгъышлаб.
Ёлгеннге къуран окъуйла
Малын ашаб сууабха,
Шаригъатда бу бармыды?
Не дейсиз сиз джууабха?
Уджра алыб, окъугъаннга,
Аллах сууаблыкъ бермейди,
Ол окъулгъандан ёлгеннге
Аз да сууаблыкъ келмейди.
Аллах сууаблыкъ бермесе,
Ол не затны берликди,
Анга сууаблыкъ орнуна
Инан, гюнах келликди.
67
Нек десенг, ол бир мукъминни
Малым ашайд, терилтиб,
Сокъур сатыу этеди,
Ётюрюкню керти этиб.
Ликуллим рин манауаны*
Алыгъыз да сиз дерсге,
Шаригъат изну* бермегенни
Этген, саналад терсге,
Шаригъат изну бермегенди
Малын ашаб окъургъа,
Биз айтхан джарарыкъ тюлдю
Джюрек кёзю сокъургъа.
Бир адамгъа уджра берсенг,
Окъуйд тёрт беш тюменнге,
Кёб адамлагъа уа болмайд
Джюз сомладан тёбеннге.
Кёбню джалына аш этиб,
Кеседиле малларын,
Ашны - сууну тегдем этиб,
Берелле къарын джалларын.
Ол берилген уджралагъа
Садакъала атайла,
Ала окъутханчыкъларын
Уджралагъа саталла.
68
Садакъа орнун табмаса,
Ол садакъа болмайды,
Шаригъат айтханны этмесе,
Ахырында онгмайды.
Садакъаны бер, кимге
Берирге бола эсе фарыз,
Бидгъалача этмейин,
Эт аны Аллахха къарыз*.
Иннама нудгъимукум
Лиуаджhилляhдача* этсенг,
Алай этмей сен берген
Садакъа тюлдю, дейме мен.
Хуз мин амуалиhим* аят
Келгенинде, Расул къалай
Этген эсе, аныча
Сиз да этигиз алай.
Ол аят келгенинде
Расул садакъаны алгъанд,
Биз этгенча этмейин,
Аны орнуна салгъанд.
Аны орну иннамас —
Садакъату лил фукъара*,
Аны сен изле эсенг,
Сууратун таубагъа къара.
69
Энди сен садакъа берсенг,
Къуран айтханнга сал бой,
Бидгъалача этмейин,
Файгъамбарча этиб къой.
Бу бидгъала чыкъгъандыла
Биз билмеген заманда,
Энди джахилле къоймайла
Бидгъаланы хаманда.
Билгенле да
Къара тынгылауну бериб, ашайла,
Джахилле да билмгенлей
Ётюрюклени джаншайла.
Мундан алда, мен да болдум
Бидгъалагъа ийнаныб,
Энди уа бек сокъранама
Мен алагъа къыйналыб.
Энди мен истигъфар* этиб,
Шаригъатха къайтама,
Кесимида да ислах* этиб,
Халкъгъа хакъны айтама.
Ёлгенлени бек азына
Джарарыкъды ол къуран,
Барына да джарар — деб,
Умут этме, эй инсан.
70
Къурандан файда излерик,
Ёлгюнчю къураннга илеш
Сен ёлгюнчю ол къурандан
Хайыр алыргъа кюреш.
Болала эсенг, бол гъалим
Ол болмасанг, бол сохта,
Ол болмасанг, бол тынглаучу
Не аны сюйюб тохда.
Бу тёртге - бешинчи болма
Къуран анга джарамайд,
Аллах да аллай адамгъа,
Рахматы бла, къарамайд.
Саулугъунда бу затлагъа
Азда акъыл белмеген,
Ёлгенде да ма былагъа
Иман салыб ёлмеген.
Ёлсе анга окъуйдула
Къуран, маулут, зикирле,
Бу затлагъа не дейдиле
Сизде мукъмин закирле*.
Аллайлагъа къуран окъуйла,
Кесаматсыз, джалчыла,
Дагъыда ала болалла
Бидгъалагъа алчыла.
71
Къуран саулагъа келгенди,
Ёлгенлеге келмегенд,
Биз этгенча этигиз — деб,
Шаригъат изну бермегенд.
Къуран саулагъа келгенди,
Аны окъуб, билирге,
Аны бла гъамал этиб,
Джаннетлеге кирирге.
Билмегенле! билгенлеге
Соругъуз сиз эринмей,
Къуран айтханны этигиз,
Бидгъалагъа терилмей.
Билгенле да тафсирлеге*
Къараб, магъна беригиз,
Тафсир бла, хадис бла
Магъналарын керигиз.
Къуран саулагъа келгенди
Насихатларын алыргъа,
Аны бла аууаз бериб,
Халкъны хакъ джолгъа салыргъа.
Аны ёлгенлеге атаб,
"Фатиха" деб джюрюрге,
Келмегенди, аны бла
Ашаб, емеюр сюрюрге.
72
Къуран дуниягъа келгенинде,
Джетген джерин джарытды,
Халал-харам, терслик-тюзлюк
Къалмай, барын танытды.
Къурандан алгъа келгенле
Китабла кёзюу-кёзюу,
Ала тюрлендирилиб болду
Халкъла бир-бирин эзиу.
Тюрлю-тюрлю законланы
Чыгъардыла къралла,
Ала алагъа джарамай,
Бир-бирлерин къыралла.
Халкъгъа бирча тюз сёлешген
Къубба-къуру къуранды.
Аны ючюн ол, дунияда
Бузулмазлыкъ бурханды*
Аллах айтханд сакъларгъа
Къуранны хар заманда,
Биз базгъанлай турабыз
Ол уагъдагъа* хаманда.
Къураннга чырт киралмайд
Душманланы тахрифи*,
Осман джыйгъан джюрюйдю
Бузулмай бир харифи.
73
Энди биз таубагъа къайтыб,
Аллахдан уялайыкъ,
Къуран айтханны англаб,
Аны ючюн къыйналайыкъ.
Къуран табыла тургъанлай,
Аны исдемей тургъан,
Ол айтханны этерге онг
Табыб, анга арт бургъан.
Шайтан анга бошланнганды,
Ол аны нёгериди,
Ол Аллахдан айырылгъанды,
Аллах андан кериди.
Джаш тёлюге осият
Ёмюрюм озду къалды,
Гюнах юсюмде джокълаб,
Ёлюм келечи келди,
Джюрек тургъанлай джукълаб.
Ол келечиден мурат
Болады башда акълыкъ,
Аны бла биргелей
Бизге келеди къартлыкъ.
Ёлмесенг да къарт болмазмыса,
Дегенле нартла,
Бу сёзню айтыучан элле
Бизни мубарек къартла.
Акълыкъ бизге келгенди,
Биз джукъ билмей тургъанлай,
Къартлыкъны келмеклигин
Билдик, акъ тюк ургъанлай.
Ёлмесегиз, балала,
Сиз да болурсуз бизлей,
Джашлыкъ сизден тайышыб,
Къалырсыз кюсеб излей.
75
Энди джаш ёмюрлени
Юйюнде бошамагъыз,
Джахил къалыб, дунияда
Хайуаннга ушамагъыз.
Не мазаллы болсанг да,
Джахил къалсанг, не файда,
Хайуан кибик джегилиб,
Сен джюрюрсе хар къайда.
Дунияда сыйлылыкъны
Сюйсенг, гъилму окъурса,
Ахратда да билимсиз
Болсанг, инан, сокъурса.
Тагъылмагъыз билимсиз,
Къылыкъсыз балалагъа,
Ала бла джюрюсегиз
Ушарсыз сиз алагъа.
Ичгичилик, зийналыкъ
Болсунла сизден узакъ,
Халкъны къыйнамакълыкъдан
Бек къоркъуб, болугъуз сакъ.
Халкъгъа кесин сюйдюрмек
Бек багъалыд, билигиз,
Ариу къылыкълы болуб,
Татлы болсун тилигиз.
76
Муслиманла сюйгенни
Бир Аллахда сюйеди,
Ала шагъат болгъанны
Джаннетине ийеди.
Гъилмугъузгъа тюз акъыл
Керти нёгер болмаса,
Сабырлыкъ дабигьат* да
Юсюгюзде толмаса.
Не кёб окъусагъыз да
Сиз насыблы болмазсыз,
Ариу къылыкълы болмай,
Дагъыда сиз онгмазсыз.
Сиз туракълаб турмагъыз
Сизге келлик акълыкъгъа,
Болджал салмай къайтыгъыз
Бу биз айтхан хакълыкъгъа.
Эй, балала, салмагъыз,
Иги ишни болджалгъа,
Сиз ашыгъыб этигиз
Иги ишни эм алгъа.
Нек десенг, ёлюм келед,
Уллу-гитче айырмай?
Болджал джетгенни, джыгъад
Не азчыкъ да къайгъырмай.
77
Эм алгъын бир Аллахха
Керти иман салыгъыз,
Исламны, исханны да,
Къабыл этиб алыгъыз.
Махтау бары Аллаххад
Бизни адамдан туудургъан,
Гъилму, акъыл билим бериб,
Кирибизни джуудургъан.
Салат саламла да болсун
Мухаммад расулуна,
Аллахдан рахмат джаусун
Анга ийнаннган къулуна.
Расулуллах буйюрду
Биз тафаккур* этерге,
Алтмыш джыл гъибадатны*
Сууабына джетерге.
Кёкге джерге къарасам,
Хайран болуб къалама,
Уллу Аллахха буйюгъуб,
Керти иман салама.
Кёкню джерни юсюнде
Ненча сейирликле бар,
Аллахлыгъын танытыр
Ючюн джаратхан джаббар*
78
Биз юсюнде джашагъан
Джер биринчи далилди*,
Аны, ишлеб, хауада
Тутхан Аллах джалилди*.
Тёртден ючюсю тенгиз
Бу ауур тёгерек джер,
Аллах аны тутмаса,
Ким тутаред, джууаб бер.
Багъана джокъ, аркъау джокъ,
Джукъну юсюнде турмайды,
Авариясы болуб,
Кесин джукъгъа урмайды.
Энтда аны кючюнде
Турлукъду ма бу джери,
Орнундан тайышмайын,
Къыямат кюннге дери.
Биз керген бу фалакла*,
Ол тыймайын, оюлса
Ким тыйаред аланы,
Баш энишге къуйюлса.
Не гитче зат тохтамайд,
Бош хауада тыйылыб,
Бир тыйыучу болмаса
Ез орнуна джыйылыб.
79
Хар бир фалак турады .
Маканындан* кетмейин,
Кете барыб хауада,
Бир-бирине джетмеин.
Барына чыракъ болуб,
Кюн да турад джарытыб,
Хар бир затны кегюзюб,
Джанлылагъа танытыб.
Аны джарыгъы бла
Хар ким ишине кетед,
Ол батхынчы дунияда
Хар джан джашаун этед.
Ол батханлай къалабыз
Къаб-къарангыгъа кириб,
Хар джан уясын табад.
Тынчайыр джерин билиб.
Ол кюнню джюрюуюнде
Кече, Кюндюз да болад
Ол экиси хар замам
Джыйырма тёрт сагъат толад.
Ол Аллахны сагъатыд,
Уахдыланы танытхан,
Аны бла биргелей
Фалакланы джарытхан.
80Адам сагъатын ишлеб,
Аны хаман къурмаса,
Кеси аллына болмайды
Эм кёлтюрюб турмаса.
Кюн да аны кибикди
Бир ийеси бар аны,
Сагъатча къуруб тургъан,
Аллах деб, аны таны.
Шыбла чыракъ болургъа
Анга да уста керек,
Кесине кёре кюннге да
Уста керек, мубарек.
Болуму чакълы болад
Хар кимни этген иши,
Ол себебден Аллахха
Идрак* эталмайд киши.
Ишине кёре уллуду
Бир Аллахымы заты,
Башхагъа аталыргъа
Джарамайд Аллах аты.
Кюн да, ай да джюрюйле
Бир хийсабдан чыкъмайын.
Мардаларындан кечикмей,
эм да ашыкъмайын.
81
Ол экиси далилге
Адамлагъа бютюндю,
Ол далилден къанмагъан
Азда мукъмин тюйюлдю.
Аллах джаратхан хар зат
Бир Аллахха далилди.
Ойлашыб, тюшюнмеген
Залилден* да залилди.
Джахилликде сылтау джокъ
Акъылны ийесине,
Махлукъгъа* къараб,
халикъни* алмаса эсине.
Махлукъатха къара да,
Халикге хакъ ийнан сен,
Халикни ким этди деб,
Ойлашма сен, дейме мен.
Нек десенг ол зат бизни
Акъылгъа сыйынмайды,
Тюз акъыллы джюрекге
Бу ойюм джыйылмайды.
Бир пут кирген саутха
Минг пут къуйсанг, къалайды?
Ол затха ойлашмакълыкъ
Ийнаныгъыз алайды.
82
Дагъыда ненча махлукъ
Джаратханд джер юсюнде,
Хар бирисин да этиб,
Бирер тюрлю тюрсюнде.
Джартысына джан салыб,
Джартырын этди джансыз,
Джанлылагъа болмайды
Рысхылары Аллапсыз.
Аланы рысхыларын
Олазалда юлешди,
Тюрлю тилле да бериб,
Хар бириси сёлешди.
Джанлыланы джартысын
Этди акъыллы джанла,
Гъибадатха джараулу
Верди алагъа санла.
Бу къаум джинле бла
Дагъыда инсанлалла,
Бу экисинден къалгъан
Аз акъыллы джанлалла.
Была Аллах джанында
Бары да мукаллафды*,
Таклифин* ким толтурса
Ол эм да мушаррафды*.
83Таклиф болуб башлагъан
Акъыл-балигъ заманды,
Таклифин ким тутмаса,
Ит джаныуардан аманды.
Нек десенг, Аллах анга
Акъыл берди, онг берди,
Хар нигъматын да бериб:
"Мукаллаф болдунг", - деди.
Акъылы аз джанлагъа
Берди къуру шахауат*,
Ол себебден алагъа
Борч болмайды гъибадат.
Мукаллафны борчлары
Иман, ислам танымакъ
Аны бла биргелей,
Къуллукъ этиб джарымакъ.
Биринчиси иманны,
Бир Аллахха ийнанмакъ,
Этген хар къуллугъунда,
Аллах ючюн къыйналмакъ.
Къоракъ-къошакъ этмемек
Хар бир затда Аллахха,
Ол экисин ким этсе
Башы къалды балахха.
84
Бисмилляхи-р-рахмани-р-рахим
Кюнле кетиб барадыла
Емюрлени таусдуруб,
Елюмле да келедиле
Адамланы ауушдуруб.
Аллах, бизни ёлюр-ёлмез
Салих* къулларынга къош,
Барзахда* джанларыбызны
Джёнгерле этиб эт хош.
Бизни барзахдан кечюрсенг
Кёчюр салихле бла.
Я, Аллахым, сен кёчюрме
Бизни тъалихле* бла.
Ол кёчюуню аллы бла
Тёнгеклени джаратырыкъса,
Алагъа джанларын салыб,
Хукъмунга* къаратырыкъса.
Джазыучулагъа, сен буюруб,
Ала бизни сюрюрле,
Махшарынга ала бизден,
Айырылмай джюрюрле.
85
Сора ала анда бизни
Сеннге тэслим* этерле,
Андан сора ала бизден
Айырылышыб кетерле.
Ёлюм себеби келгинчи
Биз Аллаха къайтайыкъ,
ЛаилаХа илляллаХны*
Саулукъда кеб айтайыкъ.
Саулугъунда аны айтмай,
ёле туруб ким айтса,
Саулукъда Аллахха къайтмай,
Ёле туруб ким къайтса.
Ол адам Аллах джанында
Муъминледен саналмаз,
Ёле туруб айтханлыкъгъа,
Муъмин болуб къалалмаз.
Фиргъаун суудан къоркъгъунчу
Кяфыр болгъанлай тургъанд,
Къоркъуб иман салгъанында,
Джибрил аузуна ургъанд.
Къоркъгъунчу иман салса эд
Ол да муъмин боллукъ эд,
Аны салгъан иманы,
Керти болуб, толлукъ эд.
86
Джан аууалгъа джетишгеннге
Иман чакъыртадыла,
Елюб къабыргъа тюшгеннге
Талкъин* бакъыртадыла.
Юсаббитуллахуллязина аману аяты*
Къабыр талкъинни излеймейд
Аятны хидаяты*.
Аллаху олююллезина аману аяты*
Ахырына дери окъулса,
Боллукъду кифаяты*.
Олам яку янфагъухум аяты* да бурханды
Аят айтханны этмегенни,
Не заты да бухтанды*.
Хар адам джанын беред
Къолу, аягъы суууб,
Ёлюм да тылпыуун тыяд,
Богъурдагъындан буууб.
Муну джазыкъсынныкъ адам,
Блай болгъунчу сал иман.
Талкъин да саунукъуду,
Аны саугъа айт инсан.
87
Джан ауалгъа дери къуралайыкъ къабыр соруугъа,
Ышанмайыкъ талкъин бла
Молланы къоруууна.
Джан ауалгъа джетишгинчи
Тауба эшик джабылмайд,
Джан ауалда къайтышханнга
Кечилмеклик табылмайд.
Адам ёлсе, анга джокъду
Саудан билим юренмек,
Саулукъда тюзелмегеннге,
Джокъду ёлсе тюзелмек.
Хар адамгъа ёлюр-ёлмез,
Боллугъу болуб бошаид.
Анга талкъин, джамчы алыб,
Джангурну сюргеннге ушайд.
Кяфыргъа, ёле тебресе,
Назигъатла* келелле,
Ала анга джан алыуда
Къатылыкъла этелле.
Назигъатла алгъан джанла
Хар кюнде эки кере
Джаханим от да кюелле
Кеслери кёре-кёре.
88
Нашидатла* алгъан джанла,
Риязул джинаннга* келед,
Джандетге дери АллаИ анга
Хар кереклисин беред.
Раббуналлахуну* айтыб,
Тюзлей тургъан адамла,
Ёлселе алагъа берелле
Мёлекле сюйюнч саламла.
Уала тахафу уала тахзану* да дейдиле.
Аны была ала аны
Къууандырыргъа излейле.
Мукъмин ёлсе бизге борчу
Анга дууа этмекбиз,
Анга талкъинни бакъырмай,
Джаназы къылыб кетмекбиз.
Муъмин болуб ёлюрге сюйген
Зикирчи бол хар заман,
ЛаилаИа илляллаИны
Айтханлай тур сен хаман.
Зикирлени эм сыйлысы
Ташасыды, аланла,
Таша зикирни джасусла* да
Билялмайын къалалла
89
Таша зикир сизникиди
Эй, джаш телю, билигиз,
Аузугъузну ачмагъанлай,
Зикир этсин тилигиз.
Зикирни эм сыйлысы
Джюрек этген зикруду
Хираъда* Хабибни* къуллугъу
Зикру бла фикруду.
Зикру, фикру не затлалла
Мен айтайым билигиз,
Зикру бла фикру болсун
Бюгюн сизни динигиз.
Зикру Аллахны эскериб,
Джюрекде сакъламакъды,
Фикру махлукъгъа ойлашыб,
Аллахны хакъламакъды.
Акъыл иеси кегке, джерге
Къараб халкълагъа ойлаш,
Аланы джаратхан Аллахха
Джюрекни байлаб, тохташ.
Къуру иманнга базмай, бол
Тюз турмакъны иеси
Тюз болмасанг, болмазса
Сен керамат иеси.
90
Терс адамны кераматы
Шайтанданды, деб таны
Аллай керамат кёрюнсе,
Къабыл этме сен аны.
Тюз балмакъ табыллыкъ тюлдю
Бидгъаланы къойгъунчу,
Бидгъаладан айырылыб,
Биз аланы ойгъунчу.
Сюннет бла бидгъа, бирге
Джыйылмагъан, джаулалла
Алада сёлешиннген сезле,
Бир-бирин бузгъан, даулалла.
Аллах ийген сыйлы къуран
Сюннетни негериди,
Экисине сыйынмагъан
Ол аладан кериди.
Аллах, бизни -
къуран бла расулну сюннетине такъ,
Экисини бояундан
Я, Аллах, бизге да джакъ.
Бу тизгинлени мен тиздим
Артым да къаллыкълагъа,
Ётюрюк хапарланы къоюб,
Кертини аллыкълагъа.
91
Бисмилляhи-р-рахмани-р-рахим
Муъмин ёлсе бизге борчу
Джалсыз дууа этмекбиз,
Анга талкъинни бакъырмай,
Джаназы къылыб кетмекбиз.
Къарачайлы муслиманла
Джал бла дууа излейдиле,
Кавказда муслиманла
Ала да бизлейдиле.
Садакъаны фыкъырданэсе.
Дууачыгъа тынчлы кёрелле,
Аны ючюн садакъаны
Дууачыгъа кеб берелле.
Дууачы, факъыр болмаса,
Садакъаны алмасын,
Анга дурус тюйюлдю
Аны аузуна салмасын.
Дууачыла игилелле
Шаригъатда турсала,
Нафсыларын бидгъаладан
Шаригъатха бурсала.
92
Дууачыла хар эл сайын
Бардыла, танылалла.
Халкъ алагъа дууаларычюн,
Ашатыб, джалыналла.
Муъмин ёлсе, къыл джаназы,
Эм да эт ангъа дууа,
Джамагъатдан айырылыб,
Алма гурушха гууа.
Санга садакъа берилсе
Факъыр эсенг ал, аша
Факъыр тюл эсенг, кеси
Рысхынгы ашаб, джаша.
Ёлгеннге этилген аш, суу
Садакъад факъыргъа хас*,
Зикирчи, факъыр тюл эсенг,
Аны ашаб этме тас.
Адам ёлсе, адамлары
Анга аш, суу этелле.
Дурус болмагъанла джыйылыб,
Аны ашаб кетелле.
Иннамассадакъату лил
Фукъараъ* АллаИны сёзю
Гъумум* ючюн болмакълыгъын
Билдиред аят езю.
93
Иннама* да хасручюдю*
Садакъаланы тыйыб
Аятда саналмагъанладан
Саналгъанлагъа беред, джыйыб.
Лил фукъараны ламы*
Тахсис* тамликге* келгенд,
Садакъаны энчи мюлк этиб,
Фукъаралагъа* бергенд.
Факъырланы энчи мюлкюн
Биз джыйылыб ашайбыз,
Андан тойюб, къуллукъ этиб,
Дууа тилеб башлайбыз.
Алай этсек къабыл болмайд
Бизни гъибадатыбыз,
Дууабыз да къабыл болмайд
Алайды хар затыбыз.
Биз былайда факъырлагъа
Ачыкъ зулму этебиз,
Буйрукъдан чыгъыб, фасикъ болуб
Бидгъалагъа кетебиз.
Келигиз биз фасикъликъни,
Залимликни къояйыкъ.
Харам ашланы къоюб,
Халалашдан тояйыкъ.
94
Кесибизни ислах* этиб,
Биз Аллахха къайтайыкъ,
Хакъны халкъдан джашырмайын
Ачыкъ этиб айтайыкъ.
Алай этсек, Аллах бизни
Кечиучюд, кечерикди.
Алай этген керти муъмин
Джандетге кечерикди.
Былайда мен сизге айтхан
Этсегиз насихатды,
Этмесегиз ахиратда
Ол сизге фазихъатды*.
Ишлеб, кеси къыйынын ашамакъны баяны
Кеси ишлеб, джашау этмек
Сылтаусузгъа фарызды.
Башхалагъа да болушмакъ,
Ахратына къарызды.
Муслиманла, биз этген иш
Эки тюрлю керюнед:
Ахрат гъамал, дуния гъамалДеб, экиге белюнед.
95
Аллах ючюн этген затынг
Ахрат гъамал болады,
Башхасычю этгенинг да
Дуния гъамал болады.
Ахрат амал ниет ючюн
Дуния гъамалгъа кетед,
Дуния гъамал ниет ючюн
Ахрат гъамалны джетед.
Муну ючюн болсун ниетинг
Къубба-къуру Аллахха,
Башхасычюн болса, къалыр
Сени башынг беляхха.
Фикрунгда, сезюнгде, ишингде
Болалса ниетинг
Аллах ючюн, джарыкъ болур
Къыямат кюнде бетинг.
Субайлыкъгъа болса сени
Бу затлада ниетинг,
Къара болур, мыдах болур
Аллах джанында бетинг.
Эй къарнашла, сансыз этмей,
Бу сёзлеге тынглагъыз.
Аз болсала да аланы,
Сиз кеб этиб, англагъыз.
1.былай* джулдузчугъу болгъан арап сёзлени магъаналары Achiqlama бетде берилгенди
Интернет версийон хазырлагъан Сылпагъарланы Ахмад феврал-март 2004 дж