Musliman
adamрa bek kerekli borзla.
Ьзkцken
el Qaraзay-Зerkes Cumhuriyeti 1998c
Redaktor:
Ebzelanэ Abuьsuf Huseynulu
Basmaрa
caraюdэrрan: Oruslanэ Umar Эshaqulu
2 kesegi (qэsha surala em namaznэ sьnnetleri,uacibleri bla buzрan zatlarэ)
Namazda oqurg’a durus bolg’an bir talay qэsha
suwrala mag’analarэ bla birge:
Ayatul’-Kursi.
Allahu lya ilyaha illya hual’-hayyьl’-qayyььm.
Lya
ta'huzuhu
sinatuwa lya nawum. Lyahu ma fis-samawati
ua
ma fil’-ard. Man zal-lyazi yaюfaрu рindahu
illya
bi iznih. YAрlyamu ma bayna aydihim ua ma
hol’fahum.
Ua lya ьhiituna bi юay'im-min
рil’mihi
illya bimaa юaa'. Ua siрa kursiyyьhus-
samawati
ual’-ard. Ua lya ya'uduhu hifzuhuma. Ua
hual’-Рaliyyьl’-Рazim.
Maрanasэ:
Allah allay Allahdэ -
kesinden baюha kiюige qulluq
tэyэnзlэ bolmag’an,
kesi da har zaman saw bolg’an,
carathan zatlarэna
tohtawsuz onow etib, qarab
turg’an.
Allahnэ cuqusuramaqda
cuqu da tutmaydэ.
Kцklede-cerlede
bolg’an zatla barэ da
Allahnэqэladэla.
Allahdan erkinlik
bolmag’anlay, Allahnэ qatэnda
юafaрat etallэq kimdi?
Allah adamlanэ allarэnda
bolg’an, artlarэnda
bolg’an zatlanэ da
biledi, duniya zatlarэn, ahэratda
bolluqlarэn da biledi.
Allahnэ g’ilmusundan,
biliminden bil irge bir
halqnэ da qolundan kelmeydi. Allah kesi bildirirge
sьygen zatэ bolmasa.
Allahnэ g’ilmusu, patзahlэg’э
kцklege da, cerlege da
erkin cetedi.
Alanэ saqlamaq Allahha qэyэn
tьldь. Ol Ullu,
Miyik bolg’an ALLAHDI.
Suwratul’-Fil(alamtara).
Alam tara kayfa
fag’alya rabbuka bi?ashabil’-fil.
Alam yacрal’-kaydahum fi tadlil’. Ua arsalya
20
рalyayhim toyran ababil’,
Tarmihim bihicaratim -
min siccil’. Facaрalyahum kyaрasfim-ma'kul’.
Ma
рan asэ:
Sen kцrdьсmь, ya
Muhammad, seni caratэb, цs-
dьrьb, ielik etgen Allah, Kyaрbanэ buzarрa deb,
pilleni alэb barg’an, pil ieleri askerge qalay
etgenin.
Allah alanэ aman
muratlarэn keslerine ziyan,
keslerine zaran etdi.
Allah alaрa ciberdi
qawum-qawum
qanatlэlanэ, balзэqdan iюlenib etilgen,
cahanimni issi taюlarэn alanэ baюlarэndan eta
edile.
Sora Allahu Taрala ol
askerni, aюalэb boюalрan,
mulhar kibik etib qoydu.
Bu iю fayрambar tuwg’an cэl bolрandэ.
Suwratul’-Qurayiю(Li
iilyafi).
Li iilyafi qurayiiю. Эilyafihim
rihlyataю-юita'i uas-
soyiif. Fal’yag’budu rabba hazal’-bayiit. Allyazi
atg’amahum-min cuwр, ua amanahum-min hawuf.
Mag’anasэ:
Allahu Taрala Qurayiюleni
cьreklerin
tэyэnзlэ etgen edi.
Ol pilleni alэb
kelgenleni qorquwlarэndan da
qutharэb, qэю kцzьwde Yemenсe, cэlэ cerge
kцзьre edi.
Cay kцzьwde Юamg’a cьrьy
edile. Alanэ kimi
sawdьgerlik ete edi, kimi kцзьb, anda caюay edi.
Mekka bla Kyag’ba
sebebli, Allahu Taрala alanэ
sэylab, zarandan saqlag’andэ.
21
Ala da qorquwsuz bolub,
azэq-aю keltirib,
cьrьgendile. Ol zamanda Mekkada aюarэq az
bolрandэ, kesinde mьrzew bitmegendi.
Allahnэ rahmatэ bla bэlay
cьrьmekni alaрa
tэnз etgendi. Bay bolub caюaрanэ bolmasa,
incilmegendile.
Sora bu aюhэlэqlanэ
bergen Allahha qalay
qulluq etmeydile?!
Ol qurayiюle qulluq
etsinle bu Kyaрba ьynь
Эesi bolрan, alanэ aзlэqdan, qorquwdan da
qutharрan Allahha.
(Mag’anasэ aсэlanэr
ьзьn, munu mag’anasэna
haparэndan da qoюa cazрanbэz.)
Suwratul’-Maрun(Aro
aytallyazi).
Ara aytallyazi ьkazzibu
biddin. Fazalikal-lyazi
yadugэ’ul’-yatim. Ua lya yahuddu рalya toрamil’-miskiin.
Fawaylьl-lil’-musollin. Allyazina hum рan solyatihim
saahuwn. Allyazina hum ьra'uwn. Ua yamnaрunal’-
maaрuwn.
Maрanasэ:
Sen kцremise, bilemise qэyamat
kьnnь oрaylab,
anсa iynanmag’an adamnэ? Ol цksьzleni, hэnэ etib,
haqlarэndan tэyg’an adamdэ.
Miskinlege kesi da cuq
bermegen, bergenden
baюhalanэ da tэyрan /ahэratha iynanmaрanэ
sebebli/.
Namazlanэ cuqрa sanamay,
san etmey, ozdura;
adam bolрan cerde qэlрan kibik ete, taюada
qэlmay cьrьgenlege qatэ azab bardэ.
Namazlarэn, adamlag’a
subaylэqg’a, tuwrada
qэlэb, taюada qoьb olturuwзulaрa da, hawh zat bla
hater etmewзьlege da /balta, зelek, ot, suw, tuz kibik/
qatэ azab bardэ.
22
Suwratul’-Kyausar(Эnna
aрtoyna)
Эnna aрtoyna
kyal’-kyausar. Fasolli lirabbika uanhar.
Эnna юaani'aka hual’-abtar.
Maрanasэ:
Fayрambarnэ(р.s.) caюlarэ
цlgenlerinde,
cawlarэnэ biri:"Quyruqsuz - endi kesi bir цlse,
artэnda anэ iюin bardэrэr kiюi qalmay edi,
qutulluq edik", - degendi.
Aсa cuwabha bu suwra kelgendi:
Fayрambar, sen цlseс
da, candetde Kyausar degen
kцl senсe ummetiс bla birge hazэrlanэbdэ.
/Quyruqsuz tьlse, artэс terendedi, degen
mag’anadэ/.
Seni caratэb, цsdьrьb,
ielik etgen Allahэсa
/arэ deri/ namaz da qэl, qurmanlэq da et.
Senсe "quyruqsuz"
deb, bediю sanag’an ol kesidi
quyruqsuz. /Allahnэ allэna alэb barэr cuрu
coqdu degen maрanadadэ/.
Suwratul’-Kyafirun.
Qul’ ya ayyьhal’-kyafirun.
Lya aрbudu ma tap’budun. Ua
lya antum g’abiduwna ma ag’bud. Ua lya ana g’abidumma
g’abattum. Ua lya antum g’abiduna ma ag’bud. Lyakum
dinukum ua liya din.
Maрanasэ:
Sen ayt /Muha mm ad/, ey
kyafэrla /deb/.Siz qulluq
etgen qaзlag’a, suratlag’a men qulluq etmeyme.
Men qulluq etgen bir Allahha, siz qulluq etmeysiz.
Men mэndan arэ da siz qulluq etgen qaюlaрa
qulluq eterik tьlme.
23
Men qulluq etgen bir
Allahha siz da qulluq
eterik tьlsьz.
Sizni dinigiz sizge, meni dinim menсe.
Suwratun-Nasr.
(Эza caa).
Эza ca'a nasruLlahi
ual’-fath. Ua ra'aytan-nasa
yadhuluna fi diniLlyahi afuaa caa. Fasabbih bihamdi
rabbika uastag’firh, Эnnahu kyana tawuaba.
Maрanasэ:
YA Muhammad,senсe Allahnэ
boluюlug’u kelgen za-
manda, kyafэrla horlanэb, Mekkanэ alрan zamanda.
Sen adamlanэ kцrьrse
qawum-qawum dinсe
kirgenlerin. /Arэ deri/ sen carathan Эeсe mahtawla,
tasbih da etgenley tur, gьnahlarэсa keзmeklik da
tile. Kerti Ol tawbalanэ keзiwзьdь.
Bu suwradan sora
fayg’ambar ayta edi:
"SubhanaLlahi ua bihamdihi ua astag’firuLlaha ua
atubu ilyayhi". Maрanasэ: Men Allahnэ tazalayma
kyafэrla aythan, Aсa carэmlэq keltirgen sцzleden.
Allahha mahdawla eteme,
andan gьnahlarэma
keзmeklik da tileyme.
Bu suwra tьюgenden sora
Fayg’ambar(р.s.) eki cэl
caюag’andэ.
Suwratul’-Masad(tabbat)
Tabbat yadaa abii
lyahabiuwa tabb. Ma ag’na g’anhuma
lьhuw ua maa kyasab.
Sayaslya naran zaata lyahab. Ua-
mra'atuhu
hammalyatal’-hatob. Fi cidihaa hablьm-
mim-masad.
( Allahdan:"Ua anzir
g’aюirat kyal’-aqrabiin" - "YA
Muhammad, tuqumuсu,
cuwuqlarэсэ, honюularэсэ,
24
iman salmasala, cahanim
azab bla qorqut",- deb, ayat
kelgendi. ••:
Fayg’ambar (р.s.) bir
taюha minib:"Beri
cэyэlэрэz",- deb, зaqэrэb, adamlanэ cэydэ.
Sora aytdэ:"Dinсe
qayэtэрэz. Men Allahdan
keleзime, qayэtmasag’эz, cahanimni azabэndan
qorqug’uz,"-deb.
Abulyahab (fayg’ambarnэ
atasэnэ qarnaюэ)
зamlandэ: "Ai sen qurug’un, bizni munu ьзьn
зaqэrasa, quwg’un etib", - deb, taю bla urub,
fayg’ambarnэ ayag’эn qanatdэ.
Andan sora Allahu
Tag’ala "Tabbat" suwranэ
endirdi. :
Maрanasэ:
Abulyahabnэ sanэ da eki
qoluda halek bolsun. Halek
da bolg’andэ.Badru qazawatda caralэ bolub цlgendi.
Fayg’ambar Abulyahabnэ
qorquthanэnda, ol aythan
edi:" Sen aythan azabla kerti bolsala, malэmэ-
rэshэmэ berib da qutulurmaDdeb.
Aсa Allah duniya qэyэnlэq
bere tebregeninde,
anэ malэ da, iюlegen iюi da, fayg’ambarg’a etgen
hэylalarэ da haleklikden, qutharmadэla Qэyamat
kьnde da Abulyahab da, qatэnэ da mэdэh canсan
cahanim otha kirlikdile.
Abulyahabnэ qatэnэ
fayg’ambarnэ, ashablarэnэ
da cьrьgen collarэna, sэrtэna kцltьrьb kelib,
зэg’anaqla quьb turрandэ.
Цlgeninde da , sэrtэna
kцltьrьb kele turg’anlay,
arэb, bir taюha olturg’anэnda , cьgь artэna basэb,
boynu buwlub, ЦLGENDЭ.
Qatэnэ зэрanaqlanэ
sэrtэna kцltьrgen sэysэz
sэfatda kirlikdi mэdэh canсan cahannam otha.
Cahanim sэncэrla bla boynu buwulub turрan, em
erюi sэfatda.
25
Suwratul’-Эhlyas(Qulhuw).
Qul’ hua-Llahu
ahad.Allahus-samad. Lyam yalid, ua lyam
ьlyad. Ua lyam ya kul lyahu kufuan ahad.
Maрanasэ:
Sen ayt(Muhammad), meni
Allahэm bir Allahdэ, deb.
Har kerekli zatha Aсa tayanэlg’an, Kьзlь bolрan
Allahdэ. Allahdan bir zat da tuwmaрandэ, Kesi da
cuqdan da tuwmaрandэ.
Ol Allahha uюag’an, aсa
teсlik etgen bir zat da
bolmag’andэ.
Suwratul’-falyaq.
Qul’ ag’uzu
birabbil’-falyaq. Min юarri ma holyaq.
Ua min юarri g’osiqin iza uaqob. Ua min юarrin-
naffasati fil’-g’uqod.Ua min юarri hasidin iza
hasad.
Maрanasэ:
Sen ayt(Muhammad), men
saqlanama taсnэ Эesi
bolрan Allah bla.
Allah carathan zatlanэ
camanlэqlarэndan.
Qaraсэ keзeni zaranэndan.
Tьyьmзeklege ьfgьrьb,
hэynэ etiwзь
tiюirэwlanэ camanlэqlarэndan da. Zarlanэb
qaraрan zamanэnda, har zarlanэwзunu zaranэndan da.
Suwratun-Nas(gitзe
qul’ aрuz).
Qul’ ag’uzu
birabbin-nas. Malikin-nas. Эlyahin-nas.
26
Min юarril’-uasuasil’-honnas.
Allyazi
suduwrin-nas. Minal’-cinnati uan-nas.
Maрanasэ:
ьasuisu fi
Sen ayt (Muhammad):
Adamlanэ caratэb, alag’a
Эelik etgen, adamlanэ patзahэ bolрan, adamlanэ
Allahэ bolрan Allah bla saqlanama.
Cьreklege uasuasa berib,
aюhэlэq eterge
qoymaрan юaytannэ camanlэg’эndan.
Allahnэ esgergen cьrekleden
artэna qaзэb,
esgermegen cьreklege kirib, ters colp’a aюэrэb,
aman uasuasa salэwзu юaytanlanэ
camanlэqlarэndan.
Adamladan, cinleden
(юaytanla) bolsala da.
NAMAZNI
RAKAРATLARI.
ERTDEN NAMAZ: 2 rakaрat
sьnnet
2 rakaрat farэz
KЬNORTA NAMAZ: 4 rakaрat
sьnnet
4 rakaрat farэz
EKЭNDЭ NAMAZ:
AЮHAM NAMAZ:
CASSI NAMAZ:
3 rakaрat farэz
2 rakaрat sьnnet
4 rakaрat farэz
2 rakaрat sьnnet
27
Ekindi namaz bla cassэ
namaznэ allэnda 4
rakaрat cumuюaq sьnnetdi. Sьygen adam qэladэ,
sьygen qoyadэ. Camag’at bolsa qэlэnmaydэ.
UЭTR
NAMAZ: Ьз
rakag’atdэ. Uitr namaznэ
cassэnэ эzэndan qэlsa da boladэ, alay bolmay, ne
cathэnзэ, ne da keзe turub, ne zamanda qэlsa da
boladэ, taс athэnзэ.
Uitr namaz uacibdi. Qэlэnnэрэ
qalрan
namazlaзadэ, alay a baюhasэ - ьзьnзь rakaрatda
Alhamg’a suwra da qoюhandan sora rukuрa iyilmey,
"Allahu Akbar!" - deb, qulaq qaрэb, dag’эda qol
baylab, Qunut duanэ oquruqsa. Andan arэ qalрan
namazladaзa etese.
Artэq qulaq qaqg’an
uacibdi. Unutub
qoysaс, sacda sahu kerek boladэ. Sacda sahu degen
- caсэlgannэ sacdasэ demekdi. Sacda sahu
namaznэ uaciblerinde caсэlsaс etiledi.
Etilligi bэlaydэ: caсэlрanэсэ
bilgenden
sora, qэla turg’anэсэ qэlэb boюab, salam berib,
sora eki kere sacdaрa barэb, Attahiyyatha olturub,
Attahiyyat oqub, Salawat da salэb, salam berese. Alay
etseс namazэсtolu boladэ.
Sacda sahunu qoysaс,
namaz borзdan qutulasa,
namazэс a cartэ qaladэ. Duniya sцz sцleюmegen
eseс, qэbэlaрa art burmaрan eseс,
caсэlрanэсэ bilgenley, sacda sahu eterge
boladэ.
Эmam camag’atha sacda
sahu etdirse, bir
canэna salam bergenley, etdirir, camag’at
boюadэq, - deb, namazlarэn buzmaz ьзьn.
QUNUT
DUWA.
28
Allahumma
inna nastag’inuka ua nastaрfiruka, ua
nu'minu bika ua natawakkalь рalyayka, ua nusni
рalyaykal’-hoyra kullyahu, naюkuruka ua lya
nakfuruk, ua nahlyaрu ua natruku mayyyafcuruk.
Allahumma iyyyaka naрbudu ua lyaka nusolli ua
nascud, ua ilyayka nasрa ua nahfid, narcu
rahmataka, ua nahюa рazabaka bil’-kuffari
mul’hiq.
Maрanasэ:
YA Allah, biz senden boluюluq
izleybiz,
assэlэqlanэ qoьb, Senсe qulluq eterзa. Senden
gьnahlarэbэzрa keзmeklik da tileybiz. Seni kerti
har zatha qoluсdan kelgenine iynanabэz. Senсe
tawakkallэq etib, Senсe tayanabэz. Har aюhэlэq
Senden bolрanэn bilib, Senсe mahtawla etebiz.
Senсe юukur da etebiz. Seni aюhэlэg’эсэ keri da
urmaybэz, iynanmaqlэq da etebiz. Senсe assэ
bolub, Seni buyruрuсu etmegen adamlanэ qoyрan da
etebiz, aladan ayэrэlg’an da etebiz. YA Allah, biz
Senсe qulluq da etebiz, Seni razэlэg’эс ьзьn
Senсe namaz da qэlabэz. Senсe sacda da etebiz.
Seni razэlэрэсэ izleb,Seni qulluрuсa
cьrьybьz. Seni buyrug’uсa aюэрэb, cьrьybьz.
Seni rahmatэсdan, cazэqsэnmaqlэg’эсdan umut
da etebiz. Azabэсdan qorqg’an da etebiz. Seni
azabэс kerti kyafэrlag’a begibdi.
QUNUT duanэ bilmegen,
munu oqur: Allahumma
RABBANA atina fid-duniya hasanatan, ua fil’-
ahirati hasanatan, ua qina рazabannar. - Ey bizni
caratэb, цsdьrьb, bizge Эelik etgen Allah, bizge
duniyanэ aюhэlэg’эn da ber, ahэratnэ aюhэlэg’эn da
ber, cahanimni otundan da, azabэndan da saqla - deb,
mag’anasэ bэlaydэ. Neda "YA RABBЭ" - deb, ьз kere
29
aytэr. Mag’anasэ:
Meni caratэb, цsdьrьb, menсe
Эelik etgen Allah, deb bэlaydэ.
Qulaq qag’эb, namazрa
kirseс, qallay namaz
eterge niet etgen eseс, allay namaz etib, boюarg’a
borз boladэ.
Alanэ iзinde farэz,
uacib, sьnnet, mustahab
boladэ. Namaznэ farэzlarэnэ allэnda aythan edik,
endi uaciblerin aytayэq.
NAMAZNI
UACЭBLERЭ.
1 .Alhamnэ oqumaq.
2.Aсa bir suwra qoюmaq,
neda ьз ayat qoюmaq.
Suwra deb, Qur'annэ iзinde bir bismiLlyahnэ ayaрэna
deri oqug’anсa aytэladэ. Ayat - deb, aytэmg’a
aytэladэ. Farэzlada suwra, ayat al eki
rakag’atэnda qoюuladэ, qalрan namazlada
rakaрatlanэ barэna da qoюuladэ. Z.Sanlarэn tэnз
tutmaq. 4.Har eki rakaрat sayэn Attahiyyatha
olturmaq. b.Har eki rakag’atda Attahiyyat oqumaq.
b.Эmam tэюэndan oqur cerde, tэюэndan oqumaq.
Tэюэndan oqur cerde degen: ertden, aюham, cassэ
namazladэla. 7.Эзinden oqur cerde, iзinden
oqumaq. Эзinden oqur cer deb, kьnorta bla ekindi
namazрa aytadэla. b.Qaysэ namazda da "Subhanakanэ"
"Ag’uzu biLlyahnэ", "BismiLlyahnэ iзinden oqumaq.
E.Эmamрa uьрan adam, цrge turрan zamanda,
"Subhanakanэ" oqub tohtamaq. Ь.Qunut duanэ
oqumaq. 11.Eki canэna salam bermek. 12.Eki рiyd
namazda artэq takbir("Allahu Akbar!"- deb, qulaq
qaqmaq).
Allэnda aytэlрanэзa,
bu uacibleni birin
qoysaс unutub, sacda sahu eterge borз boladэ.
Sacda sahu etseс qutulasa, alay a bile turg’anlay
qaldэrsaс, ol kerahatun-tahrim (haramрa cetiюgen
30
kerahat) boladэ, aсa sacda sahu caramaydэ,
caсэdan qэlэrрa
kerek boladэ.
NAMAZNI SЬNNETLERЭ.
1.Qulaq qaqрan zamanda
erkiюi qollarэn
qulaqlarэna deri kцltьrmek. 2.Qol baylamaq.
Z.Subhanaka oqumaq. 4."Ag’uzu biLlyahnэ" oqumaq.
5."BismiLlyahnэ" oqumaq. b/'Aphamdan" sora iзinden
"Amin" demek. 7.Eniюge rukuрa iyilgen zamanda,
sacdag’a barрan zamanda, eki sacdanэ arasэnda,
sacdadan цrge qobhan zamanda, sacdadan
Attahiyyatha olturg’an zamanda "Allahu Akbar!"- demek.
v.Rukug’da "Subhana Rabbiyal’-Gazim" - deb, ьз kere
aytmaq. 9.Sacdada "Subhana Rabbiyal’-Aрlya" -deb, ьз
kere aytmaq. 10.Rukuрa iyilgen zamanda qollarэn
tobuqlarэna salmaq, barmaqlarэnэ arasэn da
aзэb, sэrtэn da tьz etmek. 11.Эmam rukuрdan
qayэthan zamanda "Samig’allahu liman hamidah"- deb,
tэюэndan aytmaq. 12.Эmamрa uьрanla iзlerinden
"Rabbana ua lyakal’-hamd" demek. 13.Caсэz qэlрan
adam ekisin da tэюэndan aytmaq. 14.Sacdaрa
barрan zamanda maсэlayэn, burnun namazlэqрa
tiyirib, baюэnэ awurluрun salmaq. 15.Sacdag’a
barрan zamanda, barmaqlarэn qэsaraq etmek.
16.Erkiюi qarnэn bazэq butlarэndan ayэrmaq.
17.Зэnalarэn cerden da, kesinden da ayэrэb, sacda
etmek. 18.Tiюirэwla bazэq butlarэna qarэnlarэn
cetdirib, bileklerin da keslerine qэsэb, sacda
etmek. 19.Aggahiyyatha olturрan zamanda qollarэnэ
barmaqlarэn qэsэb, aзэb kьreюmey, kesleri halэna
qoьb, bazэq butlarэna salmaq. 20.Erkiюige,
Attahiyyatha olturрan zamanda, sol ayag’эna olturub,
oс ayaрэn sьeb, barmaqlarэn qэblag’a
aylandэrmaq. 21Tiюirэwla ayaqlarэn oс canэna
31
зэg’arэb, olturmaq.
22.Attahiyyatda salawat oqumaq.
23.Tiюirэwla qol barmaqlarэn imbaюэna deri
kцltьrmek. !
Bu sьnnetleni birinde,
unutub caсэlsa,
qayрэrmaz. Bile turg’anlay iю etib qoysa,
kerahatun tanzihiya(ceсil kerahat) bolur. Sacda
sahu borз bolmaz, fayрambar юafaрat etmezge sцbeb
bolur.
NAMAZNI
MUSTAHABLARI.
1.Muazzin "Qad
qamatis-solyati" - degen zamanda,
namazрa цrge turmaq.
2.Erkiюile qulaq qaqрan
zamanda, baю barmaqlarэn
qulaqlarэnэ
cumuюaqlarэna cetdirmek.
Z.Цrge turрan zamanda
sacda etgen cerine
qaramaq. 4,Rukuрda - 3,5,7,9
kere "Subhana
Rabbiyal’-Рazim" - deb, aytmaq.
5.Rukug’da ayaqlarэna
qaramaq. b.Rukug’da baюэn
arqasэ bla teс tutmaq.
7.Sacdag’a barрan zamanda
alрэn tobuqlarэn, sora
qollarэn, sora burnun, sora
maсэlayэn salmaq.
8.Sacdadan kцltьrьlgen
zamanda, alрэn maсэlayэn,
ekinзi burnun, sora
qollarэn, sora tobuqlarэn
kцltьrmek. 9.Eki qolunu
arasэna sacda etmek. Ь.Sacdada
burun
qanatlarэna qaramaq. 11.
Цrge turрan zamanda,
ayaqlarэnэ arasэn tцrt
barmaq зaqlэ bir aзmaq.
12.Attahiyyatha olturрan
zamanda kцkьregine
qaramaq. 13. Attahiyyatha
olturg’an zamanda
qollarэn tobuqlarэna
cuwuq salmaq. 14Salam
bergen zamanda imbaюэnэ
uзuna qaramaq.
15.Camag’at bla namaz qэlрan
zamanda , salam
berse, cazэwзu mцlekleni
da birgesine namaz
qэlрan adamlanэ da
innet etib, salam bermek.
Caсэz qэlрan adam
quru cazэwзu mцlekleni
murat eter. 16.Namaz qэlрan
zamanda, sacda etiwзь
32
cerinden baюha cerge ne
qaramay, ne sьrtmey
turmaq. 17Tэyarрa qarэuw cetse, esnemey tэymaq,
cetmese - kolun awuzuna salmaq. 18.Kьзь cetse,
зьзkьrmey turmaq. 19.Salam bergenden sora
"AstaрfiruLlah"- deb, ьз kere aytmaq. Izэ bla da:
"Allahumma antas-salyamu ua
minkas-salyamu,
tabarakta ya zal’-calyali ual’-ikram."- deb, aytmaq.
20.Ayatul’-Kursini oqumaq. 21. 33 kere - "Subhan
Allah", 33 kere - "Alhamdu liLlyah", 33 kere - "Allahu
Akbar!" - deb, aytmaq.
NAMAZNI
KERAHATLARI.
1.Namazda betin burub
qaramaq. 2.Burnun, awuzun
sэypamaq. Z.Neda barmaqlarэn oynatmaq. 4.Neda
awuzun bek aзmaq. b.Esnemek. b.Sacdag’a barg’an
zamanda, sэltawu bolmag’anlay, qollarэn
tobuqlarэndan alg’a cerge salmaq. U.Turрan
zamanda, qarэuwndan kele turрanlay, qollarэna
tayanэb, turmaq. b.Sacda eter ceri bola turрanlay,
sacda eter cerin ariwlamaq, sibirib kьreюmek.
E.Sacdaрa barg’an zamanda, bir ayag’эn
namazlэqdan ayэrmaq.Ь.Attahiyyatha olturрan
zamanda, ayaqlarэn bьgьb, tgbanlarэna olturmaq.
Э.Namazda qollarэn kesine qэsэb, kiyimlerin
saqlamaq. 12.Kцzlerin qэsmaq. 13.Barmaqlarэn
зэqэrdatmaq. 14.Bir cerin bir kere og’una
qaюэmaq. 15.Adamnэ betine qarab, qэlmaq.
16.Surat kцrьne turрanlay qэlmaq. 17.Ullu otha
aylanэb, qэlmaq. 18Tэyarg’a kьзь cete turрanlay,
зьзkьrmek. 19.Ceсin kiymey, kiyimin imbaюэndan
salэndэrэb, qэlmaq. 20.Rukuрda baюэn bek eniюge
tutmaq. 21.Qatэnda adam eюitirзa ьfgьrmek.
22.Sacdada bolsun, Attahiyyatda bolsun, qol
barmaqlarэn, ayaq barmaqlarэnэ uзlarэn
zz
qэbladan baюha canэna
burmaq. 23.Caсэz adam
imamg’a uьsa, imamnэ canэnda cer bola turрanlay,
imamnэ artэnda caсэz qэlmaq. 24.Cabэwsuz,
nacasatha qarab qэlsa. 25.Aralarэnda bir zat
bolmag’anlay, qabэrlag’a aylanэb, qэlmaq.
26Tiюirэw bla teс turub qэlmaq. 27.Eюikge
зэg’arэ kele turрanlay qэlmaq. 28.Suwra
oqug’anэn boюamag’anlay, rukug’a iyilmek. 29.Bir
iyisni sьyьb iyisgemek. 30. Baюha suwra bile
turрanlay, qэlрan zamanda al rekaрatda ok’ug’an
suwrasэn ekinзi rekaрatda oqumaq. 31.Sacdag’a
barg’an zamanda, kьзь cete turрanlay, qollarэn
tobuqlarэndan alg’a namazlэqg’a salmaq.
32.Sacdag’a barg’an zamanada baramaqlarэn bek
aзmaq. ZZ.Sacdadan qobhan zamanda, kьзь cete
turрanlay, qollarэndan alg’a tobuqlarэn
kцltьrmek. 34.Эmam bla namaz qэlрan zamanda,
imamdan alрa namaznэ bir zatэn etmek. Zb.Namazda
cuk’рa tayanmak’. Zb.Betini buqusun, terin sьrtmek.
37.Namaz qэla turрanlay, ьsьn, kiyimin
caraюdэrmak’. Zv.Эmamg’a uьрan adam "Alhamnэ",
emda baюha suwranэ oqumaq. 39.Allэnda adam
cьrьgen cerde, allэna cuq salmay qэlmaq.
40.Kiyimleri bola turрanlay, bir kцlek bla, neda bir
qat kiyim bla qэlmaq. 41.Bir sэltawu
bolmag’anlay, imbaюэn da bileklerin da aзэb
qэlmaq. 42.Namaznэ iзinde ayatlanэ, tasbihleni
barmaq bla sanamaq. 43.Oquрan zatэn aюэg’эb
oqumaq. 44.Эmam, camag’atdan taюayэb, mihrabda
kesi caсэz qэlmaq. 45.Эmam kesi caсэz bir
ьyde, camaрat da baюha ьyde qэlmaq. Эmamnэ
bir-eki nцgeri bolub, eki ьynь bir-birine ne eюik, ne
tereze aзэlэb, tursa caraydэ. 46.Rukug’nu ne
sacdana tasbihlerin, baюэn kцltьrgenden sora
aytmaq. 47.Цrge turg’an zamanda, bir sэltawu
34
bolmag’anlay, bir ayaрэnэ
awurluрun salmaq.
48.Suwradan birin baюlab,
sora qoьb, baюhanэ
oqumaq. 49.Oquy turg’an
suwrasэnэ arasэnda bir
ayat, neda keb ayat qoьb
oqumaq, bile turg’anlay.
50.Namazэ ozmay ese,
kesi da aз ese, hazэr aюnэ qoьb,
namaz qэlmaq. 51Tэyarрa
qolundan kele
turg’anlay, tьkьrmek.
52.Ekinзi rakag’atnэ qэlg’an
zamanda, Alhamg’a al
rakag’atda qoюhan suwraсdan
alg’a kelgen suwranэ
qoюmaq. bZ.Maсэlayэn aзmay,
bцrkьne, taqэyasэna
sacda etmek. 54. Эmam
camag’atnэ incitib,
namaznэ uzun etmek. 55.Namazda
цrge qaramaq. 56.Rukuрda,
sacdada barmaqlarэn
цrge kцltьrmek. 57.Эmam
al safnэ iзinde turmaq.
58.Эmamg’a turg’an
adam, imamnэ solunda turmaq.
59.Erkiюi altэn cьzьk
bla namaz qэlmaq.
bO.Dirham teсli nacasat
bla namaz qэlmaq.
61.Mecgitde kesine bir
orun ayэrэb, haman alayda
qэlmaq. 62.Qulaq
qaqg’an zamanda, qollarэn
qulaqlarэndan цrge kцltьrmek.
bZ.Sэltawsuz,
camaрatha qoюulmay, ьyьnde
ahlusu bla camag’at
qэlmaq. 64.Camag’at
namazg’a deb, atэlэb зabmaq.
65.Namaz qэla turg’an
adamg’a salam bermek.
bb.Sacdag’a barg’an
zamanda, eteklerin arэ-beri
tartmaq. 67.Bir canэna
salam bermey qoymaq.
68. Namaz qэla
turg’anlay, kьn bolg’an cerge
canlamaq.
NAMAZNI
BUZРAN ZATLA.
1.Namazda sцleюmek.
2.Kesi eюitir зaqlэ kьlmek.
Z.Tawuю etib, "Ah" - deb, aytmaq. 4. Ne awruw ьзьn, ne
mal ьзьn, neda duniya zat ьзьn cэlamaq. S.Aypyy
ьзьn "Oh" neda "uf" - deb, aytmaq. 6.Namazda зayэr
зaynamaq./.Зaзэn neda saqalэn taramaq. 8.Ьз kere
kesin qaюэmaq. E.Bir rakag’atada eki saf
35
awuюturmaq. 10.Eki
ayag’эn kцltьrьb, sacda etmek.
11.Camag’at namaz qэlg’an zamanda, tiюirэw bla
teс sьelib, qэlmaq. 12.Sэltawsuz kцkьregin
qэbladan arэ-beri burmaq. 13.Namaz qэla turg’an
tiюirэwnu emзeginden sabiy sьt зэg’arsa. 14.Namaz
qэla turg’an tiюirэwnu emзeginden sabiy ьз kere
tartsa, sьt зэqsa зэqmasa da. 15.Namaz qэla
turg’anlay, birцwge orun qoysa. 16.Cerden alэb,
taюnэ ne malрa, ne adamg’ atmaq. 17.Adamg’a salam
qaytarmaq. 18.Bir sacda etib qoymaq.
19.Sэltawsuz "uhu-uhu" - deb, tamag’эn ariwlamaq.
20.Cuq aюamaq, cuq iзmek. 21.Namaz qэlg’an
zamanda, keb amal etmek, arэ-beri keb uzalmaq.
22.Farэzlarэndan birin qoymaq. 23.Kesi eюitmey
oqumaq(qulag’э eюitgen adam). 24.Maрanasэ
buzulurзa halat oqumaq. 25.Namazda ne abdezsiz, ne
cuwunmaqsэz qэlmaq. 26.Tiюirэwnu namazda qanэ
kelse.
Bu zatlanэ biri bolsa,
namazэ buzulur, caсэdan
eterge borз bolur.
NAMAZDA
CAСILРANLARIN TЬZETЭW.
Sцz ьзьn, bir adam
imam bolub caсэlsa,
artэсdaрэla turub ketmez ьзьn, sacda sahu eter,oс
canэna salam berib, sacdanэ baюhala da eterle.
Alay a artэndaрэla caсэlsala imamg’a da,
artdag’эlag’a da sacda borз bolmaydэ.
Endi bir adam namazэnda
ma bu tьbьnde aytэlg’an
bolumda caсэlsa, borзlu boladэ:
1.Namaznэ al eki rakaрatэnda "Fatiha" suwranэ
ornuna baюha zat oqusa.
2.Neda al eki rakaрatnэ
birinde "Fatihadan" sora
cuq oqumay qoysa.
36
Z.Neda ьз-tцrt rakaрatlэ
namazda al Attahiyyatda
olturmay, turub qalsa.
4.Neda bir rakag’atda
"Taюahhud" oqumay qoysa.
5.Neda al Attahiyyatda
"Taюahhud" da "Salawat" da oqusa.
6.Neda caсэlэb, al
Attahiyyatda salam berse.
7.Neda imam qэзэrэb
oqulluq rakag’atda iзinden
oqusa.
8.Neda iзinden oqulluqnu
qэзэrэb oqusa.
E.Neda Uitr namazda Qunut
duanэ oqumay qoysa.
Ь.Neda takbir aytэb,
namazрa kirgenden sora, ekinзi takbir aytsa.
11 .Neda "Fatihanэ"
eki kere oqusa.
12.Neda rukuрa eki kere
iyilse.
13.Neda sacdanэ ьз
kere etse.
14.Neda ahэrg’э
Attahiyyatnэ эzэndan Taюahhuddan
sora , цrge turub, ketse.
15.Neda ahэrg’э
Attahiyyatha olturmay, цrge sьelib qalsa.
16.Neda nenзanзэ
rakag’atda bolg’anэna
sag’эюlanama deb, ne
ayat, neda Taюahhud kibik orunsuz
bir zat oqusa, emda
namaznэ bir amalэn keз i kd i ree,
ol adam ma bэlanэ barэsэna
da sacda sahu eterge
uacibdi - borзludu.
17.Neda caсэlэюэb,
sacda sahu etiwзь adam, unutub
etmey qoysa, namazэna
kemзilik bolmaz, anэ ьзьn
namazdan sora bir tьrlь
bir amal eterge kerek bolmaydэ.
Bir adam tцrt rakaрatlэ
namazda caсэlэb, al
Attahiyyatha olturmay, цrge tura baюlasa(qэyamрa),
alayda caсэlрan hateri ьзьn eki col bardэ:
1 Tobuqlarэn tolu tьzetmegen ese, Attahiyyatha эzэnэ
oltururрa boladэ, ahэrэnda sacda sahu etilmeydi.
2.Neda tobuqlarэn tьzetgen bolsa, цrge sьelir da
Attahiyyatha olturmay, ьзьnзь rakag’atnэ oqub,
37
tebrer. Al Attahiyyat qalрanэзa
qalэr. Sacda sahu eter.
Birew innet etib, qulaq
qaqрan raрatlanэ
sanэndan artэqрa caсэlэb, цrge turub ketse, eki
col bardэ:
1,Sцz ьзьn, artэq
rakag’atnэ sacdasэn etginзi
caсэlрanэ bolsa, ceсil Attahiyyatha эzэna
olturub, salam berir da sacda sahu eter.
2.Neda caсэlрanэn beюinзi rakag’atda, sacdasэn
etgenden sora bilse, daрэda bir rakag’at qoюub,
artэg’э eki bolurзa, ahэrэnda sacda sahu etib,
namazэn da tamam eter. Artэq eki rakag’atэ
suwab(nafilya) namazрa sanalэr.
Sцz ьзьn, bir adam
Attahiyyatha зэrtda olturmay,
beюinзi rakaрatha sьelse, daрэda eki col bardэ:
1 .Artэq rakag’atnэ sacdasэn etginзi caсэlрanэn
bilse, ceсil эzэna Attahiyyatha olturub, Taюahhud
oqub, salam bergenden sora, sacda sahu eter.
2.Alay a, caсэlрanэn artэq rakag’atnэ sacdasэn
etgenden sora bilse, andan sora bir qoюub, altэ etib,
namaznэ tamam eter. Namaznэ barэ da suwabha keter.
Namazэn caсэdan baюlab eter.
Bir adam namaznэ iзinde
nenзa rakag’at oqug’anэn
unutub, ete turg’anэ nenзa bolg’anэn bilyalmasa, alay
caсэz bola ese, namaznэ buzub, caсэdan eter.
Sцz ьзьn, alay boluwзu
adam ese, ol bolumda kesini
nenзa rakag’at etgenin unuta baюlasa, namazэn buzmaz.
Kцlь uюathanзa, hэysab eter da namazэ tamam bolur.
Sцz ьзьn, nenзa
rakag’at oqug’anэn eskeralmasa,
kesin az oqug’anзa hэysab eter.
Misalэ: Bu oqu?1
turg’anэm birinзimidi,
ekinзimidi deb acaюsa, birinзige sanasэn.
Ьзьnзьmьdь, tцrtьnзьmьdь, deb iюekli ese,
ьзьnзьge sanasэn.
38
Ol rakaрat bolur, deb
bilse, Attahiyyatha oltururg’a kerekdi.
Vir adam tцrt rakag’atlэ namazg’a kirib, eki
rakaрat oquрanlay, al Attahiyyatda caсэlэb,
salam berse, eki colu bardэ:
1.Sцz ьзьn, salam bergenden sora, namaznэ buzar iю
etmegen ese, цrge turub, qalg’anэn da qэlэb,
эzэndan sacda sahu eter.
2.Namaznэ buzar iю etse, namaznэ caсэdan baюlab qэlэr.
Namaznэ
buzar zatla da ma budu:
1 .Duniya sцz.
2.Qэblaрa artэn buruw.
Birew caсэlрanэn
bilmese,namazэ toluрa sanalэr.
internet versiyon caraюdэrрan
sэlpaрarlanэ ahmad mart 2004c