ana sayfa/al beti

Муслиман адамгъа бек керекли борчла. 

Редактор: Эбзеланы Абуюсуф Хусейнулу

Басмагъа джарашдыргъан: Орусланы Умар Исхакъулу

Ючкёкен эл Къарачай-Черкес Джумхурийети 1998дж

1 кесеги (намазны заманыбла фарзлары)

Ля иляха илляЛлаху - магьанасы:

Джаннгыз бир Аллах болмаса, башха тюрлю бир
тукъум Аллах джокъду.

Не кёкде, не джерде бирден башха Ие джокъду,
оноучу джокъду, джаратыучу джокъду.

Хар къайда да, хар заманда да болуб тургъан, нёгери
болмагьан, тенги болмагьан, не кёкде не джерде
джукъгьа ушамагьан, неда анга джукъ ушамагъан, бир
Уллу, Кючлю, Сыйлы, дунияны барысыны да оноуун этиб
тургьан - Аллахды Ол.

Юйдегиси да болмагьан: джашы, къызы, юй бийчеси,
не да атасы, анасы да болмагьан - джукъдан да
туумагьан не да андан джукъ да туумагьан - Аллахды Ол.

Джер юсюне адам улу къуралгьанлы адамла кеб
тюрлю затлагъа табыныб, къуллукъ этиб келгендиле.

Адамны "Аллах" да этгендиле, сёз ючюн
христианла бюгюн да Гъыйсагъа "Аллах"-, деб, табыныб
турадыла.

Отха, суугьа, кюннге, джулдузлагъа, джаныуарлагъа,
дагъы да аны кибик джаратылгьан затланы Аллах
этиб, алагъа къуллукъ этиб келгендиле адамла.

Андан сора ханла, бийле, патчахла, президентле,
началникле да - ала айтханнга бойсунуб, Аллах
айтханнга бойсунмасанг, алагъа табыннган кибикди.

Аллахны джолун, динин, не келечисини айтханын
сан этмей, тюз бардырмагьан афендиге бойсунуб,
аны ызындан барыу да, соруб иги билмей (афенди
айтды - болду, деб), аллай афендини ызындан баргъан
да анга табыннган кибикди.

Бир адам Къур'ан, хадис айтхан деб, ол джолну
излемей, кеси акъылын айтыб, кесини кёлюне келгенни

ёрге салыб:"Мен былай джаратама, мен былай сюеме,

мени кёлюме былай келеди деб, динден далил излемей,

туруу - ол да кеси-кесине табыннган, баш ургьан болады.

Ол адамны "Ля иляха илляЛлах", - деген сёзю бузулады. 

Аны кибик рысхыны, байлыкъны "Аллах" этгёнле да
кёбдюле. Анга мыллык атыб, джанлары анга
кириб, Аллахны буйругьун этмей, сом-шай болса -
аны багьалы кёрюб джашай эсе, ол адамны
сайлагъаны дуния малды, Аллах тюлдю.

Ма былай дагьыда кеб тюрлю затланы адам дунияда
багъалатады.

Ол нени багьалы кёрсе, неге сый берсе, нени ёрге
салса - табыннган заты ол болады. Аллай адам
муслиманнга саналмайды.

Къуру бир Аллахха ийнаныб, аны сыйлаб,
айтханындан чыкъмазгьа кюрешиб, буйругьун
толтурургъа излеб, уялыб, къоркъуб, аллында сюелирин
да унутмай, джуаб берлигин да эсинден кетермей
джашагьан адам - бир Аллахха ийнаннган, Муслиман
олду.

Ля иляха илляЛлах деген сёзю тюз болады.

Иман деген - ийнанмакъды. Иман юйню тюбюн -
фундаментин джараштыргъан кибикди. Аллахха этген
къуллукълары - аны юсюне къала ишлеген кибикди.
Ийнанмакълыгъы болмагъан адамны къуллугьу,
ашхылыкъ этгени къабыл болмаз.
Оюлуб кетер, хауада юй ишлерге джарамагьан кибикди.
Аллахдан Файпьамбар не буйрукъла келтирген эсе:
халалгъа - халал деб, харамгъа - харам деб, фарызгьа -
фарыз деб, уаджибге -уаджиб деб, ийнаныргьа борчду.
Алай ийнанмагъан кяфыр болур.

Акъыл - балыкъ болгъан, му'мин муслиман адамгьа
шариатда сегиз затны билирге да, тыйынчлыларын
этерге, тыйынчлыларын этмезге да керек болады.
Ала неледиле десенг:

1.Фарыз. 2. Уаджиб. З.Сюннет. 4. Мустахаб. б.Мубах.
6.Харам. У.Керахатун тахрим. в.Керахатун танзих.
1.Фарыз деген -Къур'ан бла, файгъамбарны хадиси бла
бегиген затха айтылады.
Иман-исламда айтылгьан фарызла кибик.
Фарызны билмек да, ийнанмакъ да, этмек да фарызды -
къаты борчду. Анга ийнанмагъан кяфыр болур.
Кяфырланы барлыкъ джерлери джаханимди.
2.Уаджиб деген - фарыздан алашаракъ борчду. Анга
ийнанмагъан кяфыр болуб къалмайды.Этмеген адамгъа
азаб тыйынчлы болады.

З.Сюннет деген- файгъамбардан келген, адам
ёмюрюнде бир-эки кере болмаса къоймагъан затладыла.
Аланы этген суаблы болур.

Амалы бола тургъанлай, сансыз этиб къойгъан,
файгъамбарны шафагъатындан къуру къалыргьа себеб
болур.

4.Мустахаб деген - этсенг сууаб болгъан, этмесенг да
гюнахы, айыбы да болмагъан затладыла.

б.Мубах деген - этсенг да сууабы джокъ, этмесенг да
гюнахы болмагьан затладыла. Уугьа баргьан кибик,
ашагьан-ичген кибик, бек керекли болмагьан заманда.
Бек керекли болсала, быланы этерге борч болуб
къалады, халек болмаз ючюн.

б.Харам деген - Къур'ан бла Файгьамбарны сёзю бла,
бегиген затладыла. Харамгъа харам, деб ийнанмагъан
кяфыр болур.

Не кибик десенг: кяфырлыкъ сёзле кибик, халалны-
харамны билирге излемеген кибик, аракъыгъа халал
деген кибик, джаман къылыкъла кибик, Къур'ан китаб
айтханча джюрюмеген кибик, зарлыкъ кибик, уллу
кёллюлюк кибик, адамлагьа субайлыкъгъа дин тутхан
кибик, Аллахны буйрукъларында къызгъанчлыкъ этген
кибик, зырафлыкъ кибик, ётюрюк айтхан кибик, адамны
ызындан сёлешген кибик, зийна этген кибик, ёксюзню
хакъын ашагьан кибик, адам хакъ ашагъан кибик,
аманатха хыянат этген кибик, адам хакъ ашагъан кибик,
не тукъум да адамгьа зыянын (хатасын) джетдирген
кибик, дагьыда аллай затла кибик - была бары да
харамдыла.

Харамны этген джаханим азабха тыйынчлы болур,
харамлыгъына ийнанмагьан кяфыр болур. Харамланы
этмей, кесин сакълагьан суаблы болур.
7.Керахатун тахрим деген - намазны уаджиблерин
къойгьан кибик, гьайыт намаз этмей къойгьан кибик,
къурман этмей къойгьан кибик, сюннет намазланы
къойгьан кибик затладыла.

б.Керахатун танзих деген - аны этмеген гюнахлы
болмаз, анга айыб этилир. Аны да этмезге керекди .
Чычхандан, кишдикден къалгъан затны ичген кибик,
намаз къылгъан заманда, кёзлерин башын саллыкъ
джеринден башха джерге къаратхан кибик, къарыуундан
келе тургъанлай, намазны ичинде сюннетлерин къойгьан

кибик. Керахатун танзих дегенни магьанасы дженгил
керахат демекди.

Намазны фарызлары онекиди. Алтысы намазны
тышындады.

Эм алгъа намазны уахтысын билирге керекди.
Намазны уахтысы кирмегенлей, намаз къылса
джарарыкъ тюлдю.

Эртден намазны заманы танг белги бергенден
тебреб, кюн эм мийик таугъа тийгинчи болады.Ол
заманны ичинде сууаб намаз этерге керахатды.Къуру
эртден намазны сюннетлерин, фарызын этерге
джарайды. Тёлеу намаз этерге да джарайды.

Керахат уахдыла ючдюле; эртден бла кюн чыкъгьан
заман, кюнортада кюн тохтагьан заман, экиндиде кюн
батхан заман. Эм мийик джерге кюн тийсе, эртден
намазны заманы озады, керахат уахты киреди.

Керахат уахтыны арты, кюн чыммакъ болуб тийсе,
бошалады. Эртден намазны этерге сыйлы кёзюую -
арлакъдагьы танылырча болсады. Керахат уахтыда уа
не тюрлю намаз да джарамайды, джаназы да,
Къур'андан саджда аят окъугьан ючюн саджда да. Кюн
акъ тийгенден башлаб, кюн башыбызгьа келгинчи
къуллукъ уахты болады. Къуллукъда тёлеу намаз да,
сууаб намаз да къылыргъа болады он эки сагьатха дери.
Онеки сагъатдан онеки сагьат бла отуз минутха дери
керахат уахты болады, джай заманда Къарачайда.

Кюнню аралыгъында хар затны кёлеккеси къысха
болады. Кюн башыбыздан ары джанлаб, кёлеккеле
созула тебрегенден башлаб , тюз джерде, тюз сюелген

затны кёлеккеси кюнню аралыгъында кёлеккесинден
тышында кеси тенгли эки болгьунчу кюнортаны уахтысы
болады.

Хар затны кёлеккеси, кюнню аралыгъында
кёлеккесини тышында, кеси тенгли эки болгъандан
башлаб, кюн батхынчы болады.

Экиндини къылыргъа сыйлы кёзюую кюн саргъала
башлаб, къызаргъынчы болады. Экиндини уахтысыны
ичинде сууаб намаз къылыргъа керахатды.

Кюн къызаргъынчы тёлеу намаз къылыргъа
джарайды. Кесин экиндини, кюн батаргъа джууукъ болуб,
къызарса, да джарайды къылыргъа. Башха намаз а
джарамайды.

Джаназы намаз да, ашхам уахты киргинчи керахат
болады.

Ашхам намазны уахтысы, кюн эм мийик джерден
батхандан башлаб, тёгерекни къалайы да бирча
къаралгъынчы болады.

Ашхам намазны этерге сыйлы кёзюуую - уахтысы
киргенлей болады. Ашхамны уахтысында не тюрлю
намазны да этерге джарайды.

Джассы намазны уахтысы кёкню хар къалайы да
бирча къаралгъандан башлаб, танг белги бергинчи
болады.

Джассы намазны этерге сыйлы заманы кечени ючден
бири кетсе болады.

Джассыны уахтысында не тюрлю намаз да джарайды.

Намазны фарызларыны тыш алтысындан биринчиси
- уахтыны билмек.

Экинчиси - намаз къылгъан джери, санлары, кийими хар
не тюрлю кирден таза болмакъ.
Ючюнчю фарызы - абдез алмакъды.
Тёртюнчю фарызы - ауратын джабмакъды. Эр-кишини
аураты киндигинден тобугъуна деричиди. Намаз этген
заманда аны джабаргъа фарызды.

Ваш эркинлиги болмагьан тиширыугьа (къарауашха)
да эркишигечады, алай а джангыз башхасы - тиширыу
сыртын, къарнын да джабаргъа керекди.

Ваш эркинлиги болгъан тиширыуну хар саны да
ауратды, эки къолу, эки аягъы, бети болмаса.

Намаз къылгъан заманда аураты ачылса, намазы
бузулады. Ауратын джабыб, намазны джангыдан этерге
борчду.

Бешинчи фарызы - Къыблагъа айланмакъды.
Алтынчы фарызы - намазгъа иннет этгенди. Иннет
деген джюрекни муратыды.

Джюреги бла тюз иннет этсе, аууз терсине айтса да,
джарайды, алай а джюреги бла да, аузу бла да тюз айтса
сууабды.

Биринчиси ёрге турмакъ, фарызны къылгъан заманда,
къарыуу джетген адамгъа.

Экинчиси "Аллаху Акбар!"- демек фарызды, къол
кёлтюрмек, къол аязларын къыблагъа бурмакъ -
сюннетди.

Ючюнчюсю Къурандан юч аят чакълы бир
окъумакъды.

Тёртюнчюсю рукугъа ийилмек.
Бешинчиси сеждеге бармакъды.

Алтынчысы - ахыр аттахийятда, аттахийят окъур
чакълы бир заман олтурмакъды.

Бу онеки фарыздан бирин къалдырыб, намаз къылса,
намазы джарамаз, джангыдан къылыргьа борч болур.

Дагьыда намазда уаджиб, сюннет, мустахаб, керахат,
муфсид, деб бардыла. Аланы да айтырыкъбыз, иннша
Аллах.

А Б Д Е 3.

Абдез аллыкъ адам биринчи таза суу бла ауратларын
тазалар.

"БисмиЛляхир-рахманир-рахим"- деб:
1 .Бууунларына дери эки къолун джууар.
2.Юч кере ауузун бармагъы бла ышыб чайкъар.
З.Юч кере сол къолу бла сюртюб, бурнун тазалар.
4.Юч кере суу къоллары бла сакъалын аралашдырыб,
бетин джууар.

5.Юч кере чыналадан ётдюрюб, эки билегин джууар, онг
билегинден башлаб.

б.Эки къолун суу мылы этиб, башына, къулакъларына,
бойнуна мес тартар.

7.Эки аягьын ашыкъларындан ётдюрюб, юч кере джууар.
Аякъларына мессилерин абдезли болуб кийген адам,
юслерине мес тартар.

Мес тартаргъа тыйыншлы болгъан затла:
а)териден этилген аякъ кийим;
б)кийизден этилген аякъ кийим;
в)уюкъла;

г)ашыкъланы джабхан галошла;
д)къалын чындайла.

Абдез алыб бошагъан адам дуасын окъур:

Къолларын кёлтюрюб: "Аллаху Акбар!",-деб къулакъ
къагьар, къол аязларын къыблагъа буруб.

"Аллаху Акбар!"-деген, Аллах хар затдан да Уллуду
демекди.

Эркиши баш бармакъларын къулакъларыны
джумушакъларына джетдирир, тишируу да бармакъ
учларын имбашына тенъли болгъунчу кёлтюрюр. Алай
этмек Мустахабды.

Андан сора эркиши къолларын киндикни тюбюне
салыб, тиширыу эмчекни тюбюне салыб, къол байларла.
Эркиши онг къолну баш бармагъы бла да, гитче
бармагы бла да сол бууунун тутар. Тиширыу онг къолуну
аязын сол къолуну сыртына салыр.Былай къол
байламакъ сюннетди.

Андан сора:"Субханака" окъур:

Субханака" АЛЛАХУММА уа бихамдика, уа табара
касмука, уа тагъаля джатдука уа ля иляха гъойрука".

10

Сенден башха къуллукъ этерге тыйынчлы бир джукъ
да джокъду"-деб былайды.

Субханакадан сора "Агъузу билляхи минаш-шайтонир-
раджим, бисмиЛляхир-рахманир-рахим" да окъулур.

Была ючюсю да сюннатдыла.

Магъанасы: Агъузу - мен сакъланама, билляхи -
Аллах бла, минаш-шайтаани—раджим- Аллахны
рахматындан узакъгъа атылгьан шайтанны заранындан.
Бисмилляхны магьанасы да былайды: Бисмилляхи -
мен Аллахны аты бла башлайма, рахмани-
дунияда хар тюрлю джанны джазыкъсыныб, рысхы
бериучу болгьан муслиман, кяфыр деб айырмай, ррахим
- ахратда къуру муслиманланы джазыкъсыннъан.

Аны ызы бла "Фатиханы"(Алхамны) окъумакъ:
Алхамду лиЛляхи раббиль-гъалямин. Аррахманир-
рахим. Малики яумид-дин. Иййяка нагъбуду уа
иййяка настагъин. Ихдинас-сиратол-мустакъим.
Сиратол-лязина ангъамта гъаляйхим, гъойрил-
магъдуби гъаляйхим уа ляд-доллин. /АМИН/.

Алхамду лилляхи - хар махтау да, хар затланы
джаратхан бир Аллахны кесине тыйынчлыды, мен да
анга махтау этеме. Раббиль-гъалямин - гьаламланы
джаратыб, ёсдюрюб, алагъа Иелик этген Аллаха махтау
этеме.

Аррахмани - дунияда хар тюрлю джанны
джазыкъсыныб, алагъа рысхы бериб, адамлагъа дин
бериб, файгъамбарла джибериб, китаб эндириб, тюз
джолун да кёргюзюб, джазыкъсыныучу АЛЛАХХА махтау
салама.

Рахиим - ахыратда къуру муслиманланы
джазыкъсыныучу Аллах.

Малики яумиддин - тюзлюк бла сют боллукъ къыямат
кюнню Патчахы болгъан АЛЛАХХА махтаула этеме.

И

Иййяка нагъбуду - я АЛЛАХ, хар къуллукъну Сеннге
джоралаб этерге тыйынчлыды да, биз да Сеннге
къуллукъ этебиз. Уа ийяка настагъиин - биз джангыз
Сенден хар ишибизде болушлукъ да тилейбиз.

Ихдинас-сиратоль- мустакъиим - я Аллах, Сен бизни
тюз джолгъа тюзет.

Сиратоль-лязина ангъамта гъаляйхим - Сен эки
дунияны ашхылыкъларын да берген адамланы,
файгьамбарланы, олиуллахланы джолларына сен бизни
тюзет.

Гъойриль-магъдууби гъаляйхим уа ляд-дооллиин
(АМИН) - Алагъа Сенден чамланмакъда болмагьан
(чуутлулагьа чамланнганынг кибик), кеслери тюз
джолдан аджашмагъан (християнлача) адамланы
джолларына Сен тюзет, я Аллах. Амин - я Аллах,
тилеклерибизни Сен къабыл эт.

Алхамны окъумакъ - уаджибди, Алхамны ызындан
"Амин" демек ичинден Абу-Ханифаны масхабында
сюннетди.

Алхамдан сора "бисмиляхны" айтмагьанлай суура
окъулур. Суура окъугьан уаджибди. Суура окъугьандан
сора "Аллаху Акбар!"-деб, рукугьа ийилир,
бармакъларын джайыб, тобукъларындан тутуб.

Къарыуундан келсе, эркиши сыртын тюзетген чакълы
ийилир(алай демек - ийилиб, тобукъларына къолларын
салыб тургъан заманда, сырты не бек энишге ийилмей,
не муккур болмай, тюзелиб турургъа керекди) алай
болмаса, саджда саху борч болур.

Тиширыу азыракъ ийилсе да джарайды. Ийилиб
тургъан халда "Субхана Раббиял-Гъазим"-деб, юч кере
айтыр. Юч кере аитхан сюннетди. 5,7,9 кере аитхан
мустахабды.

Магъанасы: мени джаратыб,ёсдюрюб, меннге Иелик
этген, Уллу болгъан Аллахымы тазалайма, Анга
кемчилик келтирген, гяуурла аитхан джаман сезледен.

12

Эркишиге сыртын тюзетгинчи ийилген уаджибди.
Андан сора "СамигьАллаху лиман хамида" - деб, айта
ёрге туруб, белин тюзетир. Магьанасы: Аллахха махтау
этгенни, Аллах эшитеди - деб, алайды.

Белин тюзетмек уаджибди. Ёрге тургъандан
сора:"Раббана уа лякаль-хамду" - деб, айтыр.
Магъанасы: эй бизни джаратыб, ёсдюрюб, бизге Иелик
этген Аллахыбыз, Сеннге махтаула болсун, деб алайды.

Сора "Аллаху Акбар"- деб.садждагъа барыр,
садждада да: "Субхана Раббиял-Агьля"- деб, юч кере
айтыр. Юч кере айтхан сюннетди. 5,7,9 кере айтса
мустахабды. Магъанасы: мени джаратыб, ёсдюрюб,
меннге Иелик этген, мийик болгъан Аллахымы
тазалайма, Анга кемчилик келтирген, гяуурла айтхан
джаман сёзледен, - деб,алайды.

Садждагъа къалай барыргъа керекди десенг - алгъын
онг тобугъун, сора сол тобугъун салыр, андан сора
къолларын салыр, бир-бирине бети сыйыныр чакълы
джууукъ этиб, сора бурнун,мангылайын салыр.

Чыналарын джерге джетдирмез. Эркиши билеклерин
кесинден айырыб, къарнын бутларындан айырыб,
аллына созулуракъ саджда этер.

Тиширыу къарнын бутларына джетдириб, билек-лерин
да кесине къысыб, саджда этер.

Садждадан Аттахийятха олтургъанча, бери олтуруб,
"СубханаЛлах" - дер чакълы бирни туруб", экинчи
садждагьа барыр.

Экинчи саджданы тамам биринчини этгенича этер.
"Аллаху Акбар!",-деб, экинчи рекагъатха сюелир.

Къарыуундан келген адам, къолларын джерге
джетдирмей къобар.

Эки саджданы арасында "СубханаЛлах" - дерча бир
тургъан уаджибди. Аллай бирни турмай кетсе, намазы
джартыгъа саналыр. Саджда саху этерге керек болады.

13

Ёрге тургьанлай, "БисмиЛляхир-рахманир-рахим",-
деб, Алхамны окъур.Алхамгъа суура да къошар.

Бир намазда Алхамгьа суура къошхан заманда,
Къур'анда джазылгъаныча, бир-бири ызындан келген
суураланы окъургъа керекди.

Сёз ючюн: "Алям нашраш" суураны биринчи
рекагъатда къошсанг, экинчи рекагъатда аны ызындан
келгенленни бирин - "Уат-тийни уаз-зайтун" деген кибик,
неда аны, ызындан келген, башхаланы бирин.

Ал рекагъатда окъулгъан суураны ызындан келген
суураны къоюб, андан алгьа келген суураны окъугьан

керахатды.

Ортада эки, неда андан артыкъ суура къалса, керахат
тюлдю. Не унутуб, не ауузунга башха тюшюб къалыб,
неда ортада суураны азбар билмей, башханы окъусанг,
керахат тюлдю.

Андан сора, биринчи рекагъатда этгенингча этиб,
Аттахийятха олтураса. Эркиши дадиширыу да садждагьа
баргъан заманда аякъларын ёрге сюеб, бармакъларын
къыблагъа айландырыб, алай саджда этерле.

Аттахийятха олтургьан заманда, эркиши онг аягъын
сюеб, сол аягъын джатдырыб, аны юсюне олтурур.

Эркиши да тиширыу да къолларын тобукъларына
джууукъ базыкъ бутларына салырла.

Ёрге сюелиб тургъан заманда, садждагьа башын
салыр джерине къарар, садждагьа баргъан заманда
бурнуну эки джанына къарар, Аттахийятха олтургьан
заманда кёкюрегине къарар. Былай къарагьан
мустахабды.

Сора Аттахийят окъур Салауатха дери:
Аттахийяту лиЛляхи, уас-салауату уат-тайибату.
Ассаляму гъаляйка аййюхан-набиййю уа рахмату-
Ллахи уа баракятух. Ассаляму гъаляйна уа гъаля
гъибадиЛляхис-солихин. Ашхаду алля иляха

14

Магъанасы: Махтаула(сый бермек) Аллаххады, аны
кибик намазла да, дагъыда ашхы ишле да. Салам
болсун сенге, эй файгъамбар, Аллахны рахматы да,
берекети да болсун. Бизге да, Аллахны салих(ашхы)
къулларына да, салам болсун. Мен шагьатлыкъ этеме:
бир Аллахдан башха Аллах болмагъанына, дагъыда
шагъатлыкъ этеме: Мухаммад файгъамбар аны къулу
эмда келечиси болгъанына.

Аттахийятны окъугъан уаджибди. Аны окъугъандан
сора "Аллаху Акбар",- деб, ючюнчю рекагъатха сюелир,
аны да экинчини этгенча этер.

Сюннетни къыла эсе Алхамгъа суура къошар,
фарызны къыла эсе - Алхамдан сора суура къошмай,
рукугьа ийилир, садждагьа барыб, тёртюнчю рекагъатха
къобар, аны да ючюнчюню этгенича этиб, рукугъ, саджда

да этиб, Аттахийятха олтурур.

Аттахийятны окъугъандан сора Салауатны да окъур:

Эй Аллахым, Сен Мухаммадха салауатла (тилек) эт.

Дагъыда Мухаммадны юйдегисине, ахлусуна да эт.

Ибрахимге эмда аны ахлуларына салауат этгенинг кибик.

Керти Сен Махтаулуса, Сыйлыса.

Аллахым, Сен Мухаммадха, аны юйдегисине да бе-

рекет(ашхылыкъ) бер. Ибрахимге да, аны ахлулары-на

да берекетинг кибик. Керти, Сен Махдаулуса, Сыйлыса.

Салауатны окъумакъ сюннатды.

15

Салауатдан сора "Ассаляму гъаляйкум уа рахма-
туллах",- деб, башын биринчи онг имбашына, экинчи сол
имбашына буруб, салам берир. Эки джанында ашхылыкъ
джазгъан Кирамун-катибин мёлеклеге салам береме -
деб, мурат этер.

Биргесине намаз къылгьан болса, аны да мураты-на
къошар. Ахыр Аттахийятха олтурмакъ фарызды, ал
Аттахийятха олтурмакъ уаджибди.

Фарызны къылгьан заманда, ал Аттахийятха
Салауатдан бир сёз къошсанг да, саджда саху этерге
керек болады.

Фарызны биринчи эки рекагъатында Алхамгъа суура
къошмакъ уаджибди; ючюнчюде, тёртюнчюде къошмай
къойгъан сюннетди. Къошуб ийсенг да саджда саху керек
тюлдю.

Къайсы рекагъатда да Алхам окъумакъ уаджибди.
Салам бермек да уаджибди.

Салам бергенден сора, юч кере "АстагъфируЛлах"-"Я
Аллах, гюнахларымы кеч" -деб, андан сора "Аллахумма
антас-саляму уа минкас-саляму табаракта я заль-
джаляли уаль-икрам",- деб, бетин сылар. Былай этмек
сюннетди.
Магъанасы:

"Я Аллах, Сен хар айыбдан тазаса, хар къыйынлыкъ-дан
тынч къалдырыучуса, Сен бизни хар къыйынлыкъ-дан
сакъла; Эй Уллулукъну Сыйлылыкъны Иеси болгъан,
Сени атынг да, Кесингда Баракатлыса"-деб, алайды.
Намазны дуасы:

Аллахумма такъаббал минна солятана уа сиямана,
уа къыямана, къираатана, уа рукугъана, уа суджудуна,
уа къугъудуна, уа тасбихина, уа тахлилана, уа тахаси
шугъуна, уа тагъаррагъана. Аллахумма таммим
такъсирана, уа такъаббапь тамамана, уа-стаджиб
дугъаана, уа-гъфир ахляна, уа-рхам маутан., я мауляна.

Аплахумма-хфазна я файязу мин джамигъиль- баляя
уаль амрад. Аллахумма такъаббаль минна хазихис-
солята (аль-фардо магъас-суннати) магъа джамигъин-
нукъсанатиха, бифадлика уа карамика, уа ля тадриб
ляка уджухана, я иляхаль-гъалямин уа я хойран-
насифин, таууаффана муслимин уаль-хикъна би-
солихин.

Уа солля Аллаху Тагъаля гъаля хойри холькихи
Мухаммадин уа гъаля алихи уа асхабихи аджмагъин.
Магьанасы:

Эй Аллахым, сен къабыл эт намазларыбызны,
оразаларыбызны, намазда сюелгенибизни(къыям),
дагьыда окъугьанларыбызны, рукугьубузну,
садждабызны, олтургьаныбызыны, тасбихибизни,
тахлилибизни, дагьыда Сеннге кесибизни бериб - Сеннге
сыйыныб, тохташмакълыгъыбызны, дагьыда уаялыб,
буюгьуб, Сеннге бой салмакълыгьыбызны. Дагьыда, эй
Аллахым, Сен кеч бизни кемликлерибизни, къабыл да эт
толу къуллукъларыбызны, джуаб да бер дуаларыбызгьа,
сауларыбызгьа да разылыкъ бер, кеч аланы,
ёлгенлерибизни да джазыкъсын, эй бизни Иебиз. Эй
Иебиз, эй толу чомарт Аллах, бютёу балахланы
барындан да, аурууладан да Сен сакъла бизни.

Эй Аллахым ма фарыз намазны сюннети бла
биргелей бютёу кемчиликлерибиз бла да биргелей
кесинги Чомартлыгьынг бла, Сыйлылыгъынг бла Сен
къабыл эт.

Бизни бетибизге урма аны, эй Гъаламланы Аллахы,
болушуучуланы да эм Ашхысы, бизни муслиман халда
Сен ёлтюр, игилеге-ашхылагъа да Сен къош. Йа Аллах,
Сен салауат эт, халкъланы хайырлысы, ашхысы
Мухаммадха, аны ахлысына да, барына да. Дагьыда
махтаула бары да Гъаламланы джаратыб, Иелик этиб
тургьан Аллаххадыла. ,

17

Йа Аллахым, мени да, мени атамы-анамы да, Сеннге
иинаннган муслиман къарнашларымы да, эгечлерими да,
ёлгенлерими да, сауларымы да, Сен кеч эмда,
джазыкъсын. - АМИН.

Адам 80 километрден артыкъгъа джолоучу болса,
сюннет намазланы таблыгъына кёре, этерге-этмезге да
болады. Тёрт ракагъат фарыз намазланы да эки
ракагьат этиб къылады. Толу къылыргъа эркинлик
джокъду. Эртден намазны эки ракагъат фарызы бла ,
ашхам намазны юч ракагъат фарызы тюрленмейдиле.
Юч ракагъат ютир намаз а къылынады сафарда бизни
масхаб бла.

Эки намазны бир уахтыда къылыу бизни масхабда
джокъду, къуру Арафада хаджилеге болмаса.
Эки ракагъат намазны къалай къылыргаъ керекди.

Биринчи ракагъат:

1.Иннетэтер:

"Мен ниет этдим Аллахны разылыгъы ючюн эртден

намазны эки ракагъат сюннетин къылыргъа".

"Аллаху Акбар!"- деб, къулакъ къагьар.

"Субханаканы" окъур.

"Агъузу билляхны" окъур.

"БисмиЛляхны" окъур.

"Алхамны" окъур.

"Алхамны" ызы бла бир суура окъур. Сёз ючюн:

"Къульхуну" неда "Къульагьузну" д.а.к.

В.Аллаху Акбар!" - деб, рукугъа ийилир, белин бюгюб,

къоллары бла тобукъларындан тутар.

18

Э.Рукугьда 3,5,7,9 кере "Субхана Раббияль-Гъазим" -
деб, айтыр.

Ю.Ёрге тура келиб, "Самигьа Аллаху лиман Хамидах"-
деб, тюз сюелир.

И.Сюелиб тургъанлай:"Раббана уа лякаль-хамд^{;' - деб,
бир кере айтыр.}

"Аллаху Акбар!" - деб, ийилиб, садждагьа барыр,
садждада джалан мангылайын салыр.
13.Садждада 3,5,7,9 кере "Субхана Раббияль-Агьля" -
деб, эйтыр.

14.Садждадан ызына олтурур.
15.Экинчи садждагьа барыр, биягьынлай этер.
"Аллаху Акбар!"- деб, ёрге турур.
Бир рекагьат муну бла бошалады.

Экинчи ракагъат:

1 ."БисмиЛляхны" окъур

2."Фатиханы" окъур

3.Бир суура окъур.

4.Андан арысы биринчи ракагьатдачады.

5.Экинчи ракагьатны аягьында, олтуруб, Аттахийятны

окъур Салауатлары бла бирге.

б.Ызы бла бу дуаны да окъургьа боллукъду:

7.Алгьы бурун онг джанына, ызы бла сол джанына салам

берир: "Ассаляму гъаляйкум уа рахматуллах" - деб.

интернет версийон джарашдыргъан сылпагъарланы ахмад март 2004дж