Бизни шахарны къазлары бирер аякълыдыла

Насра Ходжа бир оноучугъа къаз бишириб алыб бара тургъанлай, табакъдан къазны бир аягъы тюшюб къалгъанды.
Оноучу Ходжагъа соргъанды:
— Ходжа, къазны бир аягъы къайдады? Ходжа, не дерге билмей:
— Бизни шахарны къазлары быйыл бирер аякълыдыла. Ётюрюк айта эсем, майнама, къарачы! - деб суу ызында къазланы кёргюзгенди.
Ол кёзюучюкде къазла керти да бирер аякъларыны юсюнде болгъандыла.
Ала да сейирге къарашыб тургъанлай, къазланы бир джанларындан бир адам чыгъыб, таякъ бла сермеб, къазланы юркютгенди.
Къазла бир джанына къачхандыла. Оноучу муну кёрген бла:
— Ходжа, къазланы бирер аякълары деб бош айтаса да, майна, экишер аякълары барды да! — деб анга огъурамагъан кёзлери бла, кел кенгдиргенча, ачыулу къарагъанды.
— Ол адам алагъа бергенча, таякъны мен санга берсем, сени тёрт аягъынг да болур, — дегенди Ходжа.

Сени байталларынг къалай ташладыла

Насра Ходжа джаш сагъатында сюрюучю болгъанды. Бир элни къойларын кютерге джарашыб, аны бла баш кечиндиргенди..
Ходжа сюрюучюлюк этген элден джюз къычырым узакълыкъда да бир прустоп (башчы) джашагъанды. Бу прустоп бир джолда, халкъгъа не сылтау бла джасакъ салыргъа билмей, Ходжа тургъан джерге быллай бир къагъыт ийгенди:
«Мени мында джюз хора байталым, сизде  тауда  бир мыжыкъ аджир кишнегенинде, ташлаб-ташлаб ийгендиле. Бу хыйсабдан сиз элге минг къой, эки джюз тууар, джюз ат тазир салама, юч кюнню ичинде бу малла келиб мени къолумда болмасала, эшитмедим демегиз!
Бу огъурсуз къагъытны окъугъан бла элни бети-къаны къачыб, бушуугъа джылаугъа киргендиле. Ходжа бу хапаргъа къараб, джюреги бек къыйналгъанды.
Олсагъат эл джыйылгъанды. Ходжа, халкъны аллына чыгъыб:
— Джамагъат! Ушатсагъыз, бу оноучугъа малланы сюрдюрюб мени джиберигиз,  деб тилегенди. Халкъ разы болгъанды. Ходжа экинчи кюнюнде, элтиллик малланы аллына сюрюб, джолгъа чыкъгъанды.
Джолда, барыб кирген эли сайын айланыб, ит болуб джукъ къоймай къырыб-къырыб, оноучу болгъан шахаргъа джетгенди.
Прустоб бу хапарны эшитиб, билиб тургъанды.
Ходжа, шахаргъа киргенинде уа, биягъы итлени джайылыб къырыб тебрегенди. Эм ахыры, Ходжагъа бу затны этдирмей мыртазакъла барыб тыйгъандыла, кесин да тутуб, прустопну аллына алыб келгендиле. Прустоп, Ходжаны къараб кёргенлей, дунияны къуюб айтханды:
— Бу не ишди, дунияны итин ёлтюрюб тарыкъдырыргъа?! Мени оноучу бетиме аллай ишле бла келиб къараргьа санга ким буюргъанды? Не ишинг барды? Итлени нек къыраса сен ит!?
— Прустоп, сен тюз айтаса, алай а мени хапарымы билмей сёлешесе... Сен тынгыласанг, мен итлени нек къыргъанымы
себебин айтайым: мен къойчума. Бир джолда, билмей тургъанлайыма, анда тауда мени къойларыма джанлы чабхан
эди да, хахай-тууай этиб, джанлыны ызындан къуугъун салыб, тёрт джанына чабдым, къарадым, бу мен къыргъан итлени
бир джангызы не къатыма келмеди, неда «хаб» демеди. Ма бу хыйсабдан, ойлашдым да, мени аллай бир кюнюмде джарамагъан итлени манга не хайырлары боллукъ болур дедим да, ачыуланнганымы тыялмагъаным себебли, къырдым да къойдум.
Бу сёзлени эшитгенинде, прустоп, мыйыкъ тюбюнден ышармыш эте келиб, ачыуланыб, бурнуну учу чюгюндюрча къызарыб, Ходжагъа:
— Этген ишинг бек уллу бетсизликди. Бек уллу терсликди. Дунияда болмагъанча телилик этгенсе. Сени айыбынга тюбетирге, ол итлени къанын сени кесингден алыргъа керекди. Энди антсызлыгъынгды ансы, сени къайда эсе да бирде къойларынга бёрю чабханын мында итле къайдан биллик эдиле!?
Ходжа:
— Да сонгра анда къайда эсе да бирде бир мыжыкъ аджир кишнегенликге, сени мында хора байталларынг а къалай ташларыкъ болурла?!
Бу сёзле бла Ходжа прустопну джууабсыз этиб, тазирге сюрген малларын да ызына къайтарыб кетгенди.


Эшекни башындан да уллу боллукъду


Бир афенди эшек джууа ашай тургъанлай, Насра Ходжа юсюне баргъанды.
— Афенди, не ашайса, аланы адамлагъа не хайырлары барды? — деб соргъанды.
Афенди:
— Джауда бишген джууала ашайма, была адамны мыйысын ёсдюредиле, башын уллу этедиле.
— Афенди! Сонгра сени башынг эшекни башындан да уллу боллукъду.


Кёргенбиз да къоркъабыз


Къышны къыяматында бир бай Ходжаны юйюне чакъырыб соргъанды:
— Ходжа, былай юйюмю терезесинден халкъгъа къараб турама да, былай буюгъуб, неден эсе да къоркъгъанча, башыгъызны тутуб, алай нек джюрюйсюз?
— Да, къышды, къыямытды, сууукъдан къоркъуб джюрюйбюз, гирешиб къалсакъ а!?
— Сууукъну уа несинден къоркъасыз, адам сууукъдан гирешемиди? Мен бир да къоркъмай турама да!..
— Да сен сууукъдан къурушхан бай кёрмегенсе, амма биз сууукъдан къурушхан джарлыла кёргенбиз да — къоркъабыз!.

 

Suchat Sahachatpocanan - Tailand

Eray Ozbek - Turkey

Bizni şaharnı qazları birer ayaqlıdıla

Nasra Hoca bir onowçuğa qaz bişirib alıb bara turğanlay, tabaqdan qaznı bir ayağı tüşüb qalğandı.
Onowçu Hocağa sorğandı:
— Hoca, qaznı bir ayağı qaydadı? Hoca, ne derge bilmey:
— Bizni şaharnı qazları bıyıl birer ayaqlıdıla. Ötürük ayta esem, maynama, qaraçı! - deb suw ızında qazlanı körgüzgendi.
Ol közüwçükde qazla kerti da birer ayaqlarını üsünde bolğandıla.
Ala da seyirge qaraşıb turğanlay, qazlanı bir canlarından bir adam çığıb, tayaq bla sermeb, qazlanı ürkütgendi
Qazla bir canına qaçhandıla. Onowçu munu körgen bla:
— Hoca, qazlanı birer ayaqları deb boş aytasa da, mayna, ekişer ayaqları bardı da! — deb aña oğuramağan közleri bla, kel keñdirgença, açıwlu qarağandı.
— Ol adam alağa bergença, tayaqnı men saña bersem, seni tört ayağıñ da bolur, — degendi Hoca.

Seni baytallarıñ qalay taşladıla

Nasra Hoca caş sağatında sürüwçü bolğandı. Bir elni qoyların küterge caraşıb, anı bla baş keçindirgendi..
Hoca sürüwçülük etgen elden cüz qıçırım uzaqlıqda da bir prustop (başçı) caşağandı. Bu prustop bir colda, halqğa ne sıltaw bla casaq salırğa bilmey, Hoca turğan cerge bıllay bir qağıt iygendi:
«Meni mında cüz hora baytalım, sizde  tawda  bir mıcıq acir kişnegeninde, taşlab-taşlab iygendile. Bu hıysabdan siz elge miñ qoy, eki cüz tuwar, cüz at tazir salama, üç künnü içinde bu malla kelib meni qolumda bolmasala, eşitmedim demegiz!
Bu oğursuz qağıtnı oquğan bla elni beti-qanı qaçıb, buşuwğa cılawğa kirgendile. Hoca bu haparğa qarab, cüregi bek qıynalğandı.
Olsağat el cıyılğandı. Hoca, halqnı allına çığıb:
— Camağat! Uşatsağız, bu onowçuğa mallanı sürdürüb meni ciberigiz,  deb tilegendi. Halq razı bolğandı. Hoca ekinçi kününde, eltillik mallanı allına sürüb, colğa çıqğandı.
Colda, barıb kirgen eli sayın aylanıb, it bolub cuq qoymay qırıb-qırıb, onowçu bolğan şaharğa cetgendi.
Prustob bu haparnı eşitib, bilib turğandı.
Hoca, şaharğa kirgeninde ua, biyağı itleni cayılıb qırıb tebregendi. Em ahırı, Hocağa bu zatnı etdirmey mırtazaqla barıb tıyğandıla, kesin da tutub, prustopnu allına alıb kelgendile. Prustop, Hocanı qarab körgenley, duniyanı quüb aythandı:
— Bu ne işdi, duniyanı itin öltürüb tarıqdırırğa?! Meni onowçu betime allay işle bla kelib qararg’a saña kim buürğandı? Ne işiñ bardı? İtleni nek qırasa sen it!?
— Prustop, sen tüz aytasa, alay a meni haparımı bilmey söleşese... Sen tıñılasañ, men itleni nek qırğanımı
sebebin aytayım: men qoyçuma. Bir colda, bilmey turğanlayıma, anda tawda meni qoylarıma canlı çabhan
edi da, hahay-tuway etib, canlını ızından quwğun salıb, tört canına çabdım, qaradım, bu men qırğan itleni
bir cañızı ne qatıma kelmedi, neda «hab» demedi. Ma bu hıysabdan, oylaşdım da, meni allay bir künümde caramağan itleni maña ne hayırları bolluq bolur dedim da, açıwlanñanımı tıyalmağanım sebebli, qırdım da qoydum.
Bu sözleni eşitgeninde, prustop, mıyıq tübünden ışarmış ete kelib, açıwlanıb, burnunu uçu çügündürça qızarıb, Hocağa:
— Etgen işiñ bek ullu betsizlikdi. Bek ullu terslikdi. Duniyada bolmağança telilik etgense. Seni ayıbıña tübetirge, ol itleni qanın seni kesiñden alırğa kerekdi. Endi antsızlığıñdı ansı, seni qayda ese da birde qoylarıña börü çabhanın mında itle qaydan billik edile!?
Hoca:
— Da soñra anda qayda ese da birde bir mıcıq acir kişnegenlikge, seni mında hora baytallarıñ a qalay taşlarıq bolurla?!
Bu sözle bla Hoca prustopnu cuwabsız etib, tazirge sürgen malların da ızına qaytarıb ketgendi.


Eşekni başından da ullu bolluqdu


Bir afendi eşek cuwa aşay turğanlay, Nasra Hoca üsüne barğandı.
— Afendi, ne aşaysa, alanı adamlağa ne hayırları bardı? — deb sorğandı.
Afendi:
— Cawda bişgen cuwala aşayma, bıla adamnı mıyısın ösdüredile, başın ullu etedile.
— Afendi! Soñra seni başıñ eşekni başından da ullu bolluqdu.


Körgenbiz da qorqabız


Qışnı qıyamatında bir bay Hocanı üyüne çaqırıb sorğandı:
— Hoca, bılay üyümü terezesinden halqğa qarab turama da, bılay buüğub, neden ese da qorqğança, başığıznı tutub, alay nek cürüysüz?
— Da, qışdı, qıyamıtdı, suwuqdan qorqub cürüybüz, gireşib qalsaq a!?
— Suwuqnu ua nesinden qorqasız, adam suwuqdan gireşemidi? Men bir da qorqmay turama da!..
— Da sen suwuqdan quruşhan bay körmegense, amma biz suwuqdan quruşhan carlıla körgenbiz da — qorqabız!.

 

ХоÑтинг от uCoz