Тарих санауну юсюнден. Ахмад Салпагаров 2004дж
Юч-тёрт джылны алгъа Иорданияны патчахы Хусейн аушхан эди. Хусейнге Мухаммад файгъамбарыбызны (Аллахны Саламы Анга Болсун) сырынданды деб бегитдиле, файгъамбарыбызны (АСАБ) 42-чи туудугъуду дедиле кесинеде. Мухаммад туугъанды 570дж, ауушханды 632 дж. Алайбла андан бери 1400 джылгъа 42 тёлю ётгенди. Ол демек, хар тёлюню джылы 33,33 болады. Башхача айтханга, орта санаубла, хар атадан туугъан джаш, кеси ата болгъунчу, 33,33 джыл кетиб баргъанды. Файгъамбарны (АСАБ) юзюгю къара халкъдан игирек джашагъан болур, кечирек да юйлениб, кечирек да сабий-улан къурагъанда болур. Ол себебден, мен Сылпагъарланы генеалогияда бир тёлюден бир тёлюге ётген мюдетни (отрезок времени) азын алыб-30 джылгъа тергейме. Алай санаб, генеалогия сырын да биле, джырлары-тарихлери болгъан джашланы джашагъан заманларын андан чыгъарама.
Башында джазгъаныма энтда бир шагъатлыкъ. Бу тизгинлени авторуну биринчи джашы 29 джылда, экинчиси 36 джылда туугъанды. Атамы 1-чи джашы 31 джылда, 2-чиси 32-де туугъанды. Къарт атамы 4 джашы болгъанды, аны 1-чиси 31 джылда, 4-чюсю 47 джылда туугъанды. Къарт атамыны атасыны 5 джашы болгъанды. Тамада джашы бла кичи джашыны арасы 20 джыл. Анга отуздан, къыркъдан атлаб джашлары алай туугъандыла. (Былайда къуру уланланы санадым). Алайбла бир тёлюден бир тёлюге заманны узунлугъу азыбла 30 джыл болады.
«Атауул»- деб, бир тукъум ичинде бёлюнген юзюкге айтабыз. «Атауул» уллу, эски тукъум ичинде джюрюгенди. Не гитче, не джаш тукъумлада атауулла болмагъандыла. «Атауул» эки сёзден къуралгъанды, «ата»+ «ул». «Ул» деген сёз бюгюнде аз джюрюйдю. Ол сёзню орнуна «джаш», «джашы» деб къойабыз. «Ул, улан» сёз, бирер башхаракъ айтылыб, битеу тюрк миллетледе джюрюйдю. Тувача «оол», тюркче/туркменче «огул», азербайджанча «огълан», татарча «ул» д.а.к. Тюппе тюз сыфатлагъан сёздю «Атауул». Атауул башлагъан киши улларына, туудукъларына «ата» болады, тукъум башы кишиге (кеси атасына) «ул» болады. Орусча кёчюрсенг «отецсын», тюркче «атаогъул > атогъул»
ТУКЪУМ.
«Тукъум» - ески сёзлерибизни бириди. Аланхазар халкъ огъуз тилде сёлешген заманладан сакъланады тилибизде. Бу сёз тилибиздече магъанасыбла битеу Кюзей (Шимал) Кавказны халкъларында барды. «Тукум,тухум,тукъум» деб айтадыла ала бизни сёзюбюзню. Огъузлулада (тюрк-азери) джюрюмейди бюгюн бизни тилде болгъан «къысха ў» таууш, (ингилизче Ww). Ол тауушну ала «гъ» бла ауушдурадыла. Тенглешдир сёзлени, къарачайчасын тюрк/азербайджанчасы бла «тау-дагъ», «туўум-догъум», «туўра-догъру» «саубол-сагъбол» д.а.к.. Аныбла, тюркче «догъум», къарачайча «тукъум» бир сёздю. Магъанары бир кесек башха болгъанды ансы. Бюгюн «тууум» сёз ески чакълада «тукъум» деб айтылгъанды. «Тукъум» сёзбла магъанасы джууукъ болгъан, айтылгъыны уа башха болгъан энтда сёзле: «туудукъ», «туугъан».