Ол кьабны биширликдиле

Дуниягъа таныгъыулу бир ётюрюкчю халкъны ауузуна къаратыб хапар айта тургъанлай, Насра Ходжа да акъырын баргъанды да тынгылагъанды.
Ётюрюкчю:
— Джамагъат! Биз джанында, тынчлыкъ-эсенлик болмаса, башха хапар джокъду. Алай а халкъны къыйнагъан бир зат барды да, аны, айт десегиз, айтайым!
— Айт, марджа, айт!
— Биз джашагъан элни огъары джанында бир къаб битгенди. Бу къаб кюнде кечеде да тохтаусуз ёсюб барады. Эм ахыры бусагъатда аллай уллу болгъанды, кюнню джарыгъын элге иймей, кёлекке этиб тохтагъанды. Ол хыйсабдан элге къыш джаугъан къар энтда джайны ахырында да эримейди. Кюн сайын халкъ къабны бир джанындан кесиб бирер къазан ашлыкъ аладыла, бу да татымайды, къаб ёсгенден ёсюб бюгюн да бара турады бу ишге халкъ бек сагъышлыды.
Ётюрюкчю бу хапарны айтыб бошагъанлай, Ходжа да арагъа кириб, тёрт джанына къараб, джамагъатны бек уллу тамашагъа къалгъанын кёрюб:
— Джамагъат! Энди бу къонакъ сау болсун, кеслерини джанындан сейир хапар айтды. Мен да, буйурсагъыз, бизни джанынбыздан хапар айтырыкъма дегенди. Джамагъат:
— Айт, марджа, айт, айхай айт!
— Да башха айтырым джокъду. Бизде да бусагъатда бек сейирлик бир иш этиледи: дуниядан эм уста багъырчыладан эки мингнге джууукъ багъырчы джыйылыб, бирини чёгюч тауушун бири эшитмей, бир-бирлеринден алай кенг-узакъ олтурушуб, бир мазаллы къазан ишлейдиле. Бу къазан энди кёбге бармай битерге болур...
Ходжа бу хапарны айтхан бла халкъ уллу сейирге къалгъанды. Амма ол ётюрюкчю, ийнам болмай, ышарыб, хыликке этген къан бла Ходжагъа айтханды:
— Да сонгра, Ходжа, ол къазанны не этерик эдиле да?
Ходжа, ётюрюкчюню кесин къагъыб:
— Ма ол сизде битген къабны биширликдиле! — деб джууаб бергенди.

Сенден къартла бардыла

Насра Ходжаны джаш заманында, бир джерде джарым патчах оноу башына джангы тюшюб, анга кёб адам джыйылыб, алгъыш эте тургъанларына баргъанды.
Хар джерден келечиле: окъа чынлыла, байла, тюлкю тонлула, юслери-башлары джана, бирем-бирем чыгъыб трибунада алгъыш эте келгендиле.
Ходжа да, «мени айтырым барды» деб, трибунагъа чартлаб миннгенди.
Джарым патчах, муну юсюн-башын джаратмай:
— Сен тюш да кет, башха къартыракъ адам, чыны сенден тамада болгъанладан бири чыгъыб сёлешсин, сен джашса! — дегенинде, Ходжа олсагъат:
— Да, иги киши, иш джашда-къартда болмаз, деб мен умут этеме. Иш джашда-къартда болса, мен бек сюерик эдим. Алай эсе, сонгра, сен да тахтангдан тюш да, кесинги орнунга, бу джыйында сенден тамадала кёбдюле, аланы бирин минме къой! — деб джууаб бергенди.

Алалырма

Бир бай тюкенчини тюкенин сакълаб тургъан бир сакъ маймулу болгъанды. Бир кюн Ходжа тюкенчиге айтханды:
— Тюкенчи, мен сени тюкенингден къумачынгы урларма!
— Урламазса, маймул сени эки да атлатмаз!
Бу экиси ёчешиб, тюкенчи ёчге кёб ачха салгъанды. Ходжа бир кюн, тюкеннге кириб, маймулну не этиб джанлаталмагъанды. Маймулну, адам къолун-бутун къалай этсе, алай этиб баргъан къылыгъы болгъанды.
Ходжа башын къашыса, маймул да башын къашый, къолун ууса, ол да къолун ууа келгендиле да, Ходжа эки къолу бла кёзлерин къысханды. Маймул да, Ходжаны этгенин эниклеб, кёзлерин къысханды. Маймул кёзлерин джабханлай, Ходжа сермеб къумач тобну тон тюбюне ургъанды да кетгенди.
Былай бла уллу ёч алгъанды.

Аллыма келдиле

Бир афенди, ауаз бере келиб: — Бу дунияда адам афендиге-моллагъа бир ашхылыкъ этсе, ол ашхылыкъ ол адамны аллына он къат кёб болуб келеди, — деб айтханын Ходжа эшитгенди да, бу сёзню керти бла ётюрюк болгъанын сынаргъа сюйюб, ол афендини кесине Ходжа сынгар тиши танасын тутханды да бергенди.
Афенди, Ходжаны танасы джангыз болгъанына да къарамай, алгъанды да къошуна ийгенди. Насра Ходжа уа берген танасы он къат къайтырын сакълай-сакълай безгенди, амма бир да анга киши он къат игилик этиб кёрмегенди.
Аны танасын алгъан афенди таб бир кесекден Ходжаны таныргъа да унамай тебрегенди. Бу халда тогъуз-он джыл озгъанды.
Бир джолда, Насра Ходжа ол афендини юйюню джаны бла озуб бара тургъанлай, бир адам, афендини арбазында тогъуз-он тууарны бармагъы бла кёргюзюб:
— Кёремисе, Ходжа, бу тууарла сени танангы юзюгюндендиле, — дегенди.
Насра Ходжа сейирсиннгенди. Бир кюн а бу тууарла тизилиб Ходжаны арбазына кириб баргъандыла. Ходжа, быланы кёрюб, афендиникиле болгъанларын билген бла, сюрюб барын да кесини баууна ургъанды.
Ингир ала тууарланы излей афенди келгенди да:
— Ходжа, былай бери тууар келиб кёрмедингми? — деб соргъанында:
Ходжа:
— Тууарла кесиме келгендиле! — дегенди. 
— Да сонгра, хайырсыз, аны билдирсенг а барыб, мен аланы излеб айланама, бери чыгъар, элтме къой!
— Къайры?
— Юйюме!
— Огъай, бераллыкъ тюлме!
— Нек?
— Да, «бир игилик он болуб аллынга келир» деб ауаз бересе да, ма мени да бир танам он болуб, аллыма келди, энди кишиге бераллыкъ тюлме!

1.Janko Krastev - Bulgaria

2. M. Nedim Polat - Turkey

Ol qabnı bişirlikdile

Duniyağa tanığıwlu bir ötürükçü halqnı awuzuna qaratıb hapar ayta turğanlay, Nasra Hoca da aqırın barğandı da tıñılağandı.
Ötürükçü:
— Camağat! Biz canında, tınçlıq-esenlik bolmasa, başha hapar coqdu. Alay a halqnı qıynağan bir zat bardı da, anı, ayt desegiz, aytayım!
— Ayt, marca, ayt!
— Biz caşağan elni oğarı canında bir qab bitgendi. Bu qab künde keçede da tohtawsuz ösüb baradı. Em ahırı busağatda allay ullu bolğandı, künnü carığın elge iymey, kölekke etib tohtağandı. Ol hıysabdan elge qış cawğan qar entda caynı ahırında da erimeydi. Kün sayın halq qabnı bir canından kesib birer qazan aşlıq aladıla, bu da tatımaydı, qab ösgenden ösüb bügün da bara turadı bu işge halq bek sağışlıdı.
Ötürükçü bu haparnı aytıb boşağanlay, Hoca da arağa kirib, tört canına qarab, camağatnı bek ullu tamaşağa qalğanın körüb:
— Camağat! Endi bu qonaq saw bolsun, keslerini canından seyir hapar aytdı. Men da, buyursağız, bizni canınbızdan hapar aytırıqma degendi. Camağat:
— Ayt, marca, ayt, ayhay ayt!
— Da başha aytırım coqdu. Bizde da busağatda bek seyirlik bir iş etiledi: duniyadan em usta bağırçıladan eki miññe cuwuq bağırçı cıyılıb, birini çögüç tawuşun biri eşitmey, bir-birlerinden alay keñ-uzaq olturuşub, bir mazallı qazan işleydile. Bu qazan endi köbge barmay biterge bolur...
Hoca bu haparnı aythan bla halq ullu seyirge qalğandı. Amma ol ötürükçü, iynam bolmay, ışarıb, hılikke etgen qan bla Hocağa aythandı:
— Da soñra, Hoca, ol qazannı ne eterik edile da?
Hoca, ötürükçünü kesin qağıb:
— Ma ol sizde bitgen qabnı bişirlikdile! — deb cuwab bergendi.

Senden qartla bardıla

Nasra Hocanı caş zamanında, bir cerde carım patçah onow başına cañı tüşüb, aña köb adam cıyılıb, alğış ete turğanlarına barğandı.
Har cerden keleçile: oqa çınlıla, bayla, tülkü tonlula, üsleri-başları cana, birem-birem çığıb tribunada alğış ete kelgendile.
Hoca da, «meni aytırım bardı» deb, tribunağa çartlab minñendi.
Carım patçah, munu üsün-başın caratmay:
— Sen tüş da ket, başha qartıraq adam, çını senden tamada bolğanladan biri çığıb söleşsin, sen caşsa! — degeninde, Hoca olsağat:
— Da, igi kişi, iş caşda-qartda bolmaz, deb men umut eteme. İş caşda-qartda bolsa, men bek süerik edim. Alay ese, soñra, sen da tahtañdan tüş da, kesiñi ornuña, bu cıyında senden tamadala köbdüle, alanı birin minme qoy! — deb cuwab bergendi.

Alalırma

Bir bay tükençini tükenin saqlab turğan bir saq maymulu bolğandı. Bir kün Hoca tükençige aythandı:
— Tükençi, men seni tükeniñden qumaçıñı urlarma!
— Urlamazsa, maymul seni eki da atlatmaz!
Bu ekisi öçeşib, tükençi öçge köb açha salğandı. Hoca bir kün, tükenñe kirib, maymulnu ne etib canlatalmağandı. Maymulnu, adam qolun-butun qalay etse, alay etib barğan qılığı bolğandı.
Hoca başın qaşısa, maymul da başın qaşıy, qolun uwsa, ol da qolun uwa kelgendile da, Hoca eki qolu bla közlerin qıshandı. Maymul da, Hocanı etgenin enikleb, közlerin qıshandı. Maymul közlerin cabhanlay, Hoca sermeb qumaç tobnu ton tübüne urğandı da ketgendi.
Bılay bla ullu öç alğandı.

Allıma keldile

Bir afendi, awaz bere kelib: — Bu duniyada adam afendige-mollağa bir aşhılıq etse, ol aşhılıq ol adamnı allına on qat köb bolub keledi, — deb aythanın Hoca eşitgendi da, bu söznü kerti bla ötürük bolğanın sınarğa süyüb, ol afendini kesine Hoca sıñar tişi tanasın tuthandı da bergendi.
Afendi, Hocanı tanası cañız bolğanına da qaramay, alğandı da qoşuna iygendi. Nasra Hoca ua bergen tanası on qat qaytırın saqlay-saqlay bezgendi, amma bir da aña kişi on qat igilik etib körmegendi.
Anı tanasın alğan afendi tab bir kesekden Hocanı tanırğa da unamay tebregendi. Bu halda toğuz-on cıl ozğandı.
Bir colda, Nasra Hoca ol afendini üyünü canı bla ozub bara turğanlay, bir adam, afendini arbazında toğuz-on tuwarnı barmağı bla körgüzüb:
— Köremise, Hoca, bu tuwarla seni tanañı üzügündendile, — degendi.
Nasra Hoca seyirsinñendi. Bir kün a bu tuwarla tizilib Hocanı arbazına kirib barğandıla. Hoca, bılanı körüb, afendinikile bolğanların bilgen bla, sürüb barın da kesini bawuna urğandı.
İñir ala tuwarlanı izley afendi kelgendi da:
— Hoca, bılay beri tuwar kelib körmediñmi? — deb sorğanında:
Hoca:
— Tuwarla kesime kelgendile! — degendi. 
— Da soñra, hayırsız, anı bildirseñ a barıb, men alanı izleb aylanama, beri çığar, eltme qoy!
— Qayrı?
— Üyüme!
— Oğay, berallıq tülme!
— Nek?
— Da, «bir igilik on bolub allıña kelir» deb awaz berese da, ma meni da bir tanam on bolub, allıma keldi, endi kişige berallıq tülme!