Къургъакъ-къургъакъ кийиниб келир эдинг


Бир джолда бир хан ганбойлары бла уугъа тебрегенди, Ходжа да ала бла тебрегенди. Хан да, нёгерлери да айырма атлагъа миннгендиле. Насра Ходжагъа уа бир осал арыкъ алашаны бергендиле. Была, уугъа айлана, узакъ джары баргъандыла, кюнортадан ингирге ырхыла къобаргъан бир уллу джангур келиб башлагъанды.
Иги атлары болгъанла эрлай атларына къамчини джетдириб, думп болуб кетгендиле, Ходжа алашаны тюе къалгъанды.
Сора, болмазын таныгъанында, джангур джетгенлей, юсюнде кийимлерин тешгенди да, тюбюне салыб, джангур тохтагъынчы тургъанды.
Джангур тохтагъанлай, ариу къургъакъ кийимлерин кийиб, салыб, кюн да аязый, ханнга келгенди.
Хан, сейирсиниб:
— Бизни атларыбыз да игиле болгъанлай, суу кылдылача, джибиб, алай келгенбиз, сен былай къургъакълай къалай келдинг? — деб соргъанды.
Насра Ходжа, ачыуун сездирмей, къууанч бет бла:
— Да быллай атны юсюнде адам джибиймиди!—дегенди да къойгъанды.
Бу сёзню эшитген бла хан: «Бу атха менден башханы миндирмегиз, кесим мине турлукъма!» — деб буйрукъ бергенди.
Экинчи джолда уугъа чыкъгъанларында, хан ол атха кеси миниб чыкъгъанды. Къайта туруб, биягъынлай джангур къуйуб башлагъанды. Иги атлары болгъанла джангур джетгинчи къутулгъандыла, хан кючлю джибигенди. Юйюне келгенди да,
Насра Ходжаны кесине чакъырыб айтханды:
— Айыб тюлмюдю санга, мени алдаб джибитдинг, чий тели, кёр сен аны!
— Бош джанынга тиймесин, сени акъылынг башынгданмы къачхан эди, сен да, мени кибик, джангур джаугъан заманда кийимлеринги ариу тешиб, тюбюнге салыб туруб, джангур тохтагъанлай, алыб кийинсенг, юйюнге къургъакъ-къургъакъ келир эдинг! — дегенди.


Къутулур мадар бармыды?


Насра Ходжа бла джашы базардан элге къайтхан заманда, джашын эшекге миндириб, кеси джаяу келе болгъанды. Джолда бир бёлек адам джолукъгъандыла да:
— Ол джашха къара, кеси эшекге миниб, къарт атасын джаяу джюрютеди! — деб хыликке этгендиле.
Джаш, уялыб, эшекден тюшгенди да, Ходжа миннгенди. Бираз баргъандан сора, бир бёлек адам тюбеб:
— Бу джылында киши эшекге миниб, сабийни джаяу бардырырмы? — деб хыликке этгендиле.
Бу джол Насра Ходжа, джашын да артына миндириб, элни къыйырындан киргендиле. Сабийле:
— Оу, бир эшекге экеулен миниб баргъаннга къара! — деб ызларындан хыликке этерге къалгъандыла.
Муну эшитгенлеринде, экиси да эшекден тюшюб, алларына сюрюб бара тургъанлай, экеулен тюбеб:
— Былагъа къара, эшек джюксюз джортуб барады, бу экиси да букъугъа булгъана барадыла, — деб мысхыллаб кюлгендиле.
Бу сёзге Насра Ходжа тамам гурушха болуб:
— Кёремисе, бу халкъны тилинден къутулур мадар бармыды? — дегенди.


Бу ол джолгъу ючюн болсун


Насра Ходжа джууунургъа хамамгъа баргъанды. Хамамны къуллукъчулары, Ходжаны юсю-башы къолай кёрюнмегени себебли, къайгъы этмегендиле, саннга да алмагъандыла, бир эски быстырны да бериб, уллу, сууукъ залгъа кийиргендиле.
Ходжа, джууунуб бошаб чыкъгъанды да, эки-юч къат артыкъ багъа бериб кетгенди. Хамамда къуллукъ этгенле сейир болгъандыла.
Дагъыда экинчи да Ходжа хамамгъа келгенди. Бу джол Ходжагъа эслерин уллу бёлюб, бир таза, джылы номерге джибериб джууундургъандыла.
Насра Ходжа бу джол нек эсе да хамам хакъгъа чыгъарыны джартысын узатханды. Муну былай нек этгенини себебин соргъанларында, Ходжа джууабха:
— Бу бергеним ол алгъын джол да джуууннганымы багъасы болсун, ол джол берген ачхам да бу джуууннганым ючюн болсун! — дегенди.


Басхыч къайда да сатылыр


Насра Ходжа, бир мийик джатмагъа басхыч салыб башына ёрлеб, дагъыда басхычны алыб, бери бу джанына салыб, терек бачхагъа тюшгенди да алмала джулкъа башлагъанды. Бу кёзюуде тереклени иеси салгъанды да Ходжаны юсюне келгенди да къалгъанды.
Тереклени иеси Ходжагъа:
— Сен кимсе, не айланаса мында? — деб соргъанды.
Насра Ходжа да, амалсыз болуб, соруууна соруу джууаб этгенди:
— Сен а кимсе?
— Мен тереклени иесиме!
— Мен да басхычны иесиме!
— Сонгра басхычны неликге алыб айланаса?!
— Сатхан этеме.
— Былайы санга базармы болгъанды, мында басхыч сатыламыды?
— Не телисе сен, мубарек, басхычла сатаргъа энчи базармы болады, басхыч къайда да сатылыр!

 

Qurğaq-qurğaq kiyinib kelir ediñ


Bir colda bir han ganboyları bla uwğa tebregendi, Hoca da ala bla tebregendi. Han da, nögerleri da ayırma atlağa minñendile. Nasra Hocağa ua bir osal arıq alaşanı bergendile. Bıla, uwğa aylana, uzaq carı barğandıla, künortadan iñirge ırhıla qobarğan bir ullu cañur kelib başlağandı.
İgi atları bolğanla erlay atlarına qamçini cetdirib, dump bolub ketgendile, Hoca alaşanı tüe qalğandı.
Sora, bolmazın tanığanında, cañur cetgenley, üsünde kiyimlerin teşgendi da, tübüne salıb, cañur tohtağınçı turğandı.
Cañur tohtağanlay, ariw qurğaq kiyimlerin kiyib, salıb, kün da ayazıy, hanña kelgendi.
Han, seyirsinib:
— Bizni atlarıbız da igile bolğanlay, suw kıldılaça, cibib, alay kelgenbiz, sen bılay qurğaqlay qalay keldiñ? — deb sorğandı.
Nasra Hoca, açıuwn sezdirmey, quwanç bet bla:
— Da bıllay atnı üsünde adam cibiymidi!—degendi da qoyğandı.
Bu söznü eşitgen bla han: «Bu atha menden başhanı mindirmegiz, kesim mine turluqma!» — deb buyruq bergendi.
Ekinçi colda uwğa çıqğanlarında, han ol atha kesi minib çıqğandı. Qayta turub, biyağınlay cañur quyub başlağandı. İgi atları bolğanla cañur cetginçi qutulğandıla, han küçlü cibigendi. Üyüne kelgendi da,
Nasra Hocanı kesine çaqırıb aythandı:
— Ayıb tülmüdü saña, meni aldab cibitdiñ, çiy teli, kör sen anı!
— Boş canıña tiymesin, seni aqılıñ başıñdanmı qaçhan edi, sen da, meni kibik, cañur cawğan zamanda kiyimleriñi ariw teşib, tübüñe salıb turub, cañur tohtağanlay, alıb kiyinseñ, üyüñe qurğaq-qurğaq kelir ediñ! — degendi.


Qutulur madar barmıdı?


Nasra Hoca bla caşı bazardan elge qaythan zamanda, caşın eşekge mindirib, kesi cayau kele bolğandı. Colda bir bölek adam coluqğandıla da:
— Ol caşha qara, kesi eşekge minib, qart atasın cayau cürütedi! — deb hılikke etgendile.
Caş, uyalıb, eşekden tüşgendi da, Hoca minñendi. Biraz barğandan sora, bir bölek adam tübeb:
— Bu cılında kişi eşekge minib, sabiyni cayau bardırırmı? — deb hılikke etgendile.
Bu col Nasra Hoca, caşın da artına mindirib, elni qıyırından kirgendile. Sabiyle:
— Ow, bir eşekge ekewlen minib barğanña qara! — deb ızlarından hılikke eterge qalğandıla.
Munu eşitgenlerinde, ekisi da eşekden tüşüb, allarına sürüb bara turğanlay, ekewlen tübeb:
— Bılağa qara, eşek cüksüz cortub baradı, bu ekisi da buquğa bulğana baradıla, — deb mıshıllab külgendile.
Bu sözge Nasra Hoca tamam guruşha bolub:
— Köremise, bu halqnı tilinden qutulur madar barmıdı? — degendi.


Bu ol colğu üçün bolsun


Nasra Hoca cuwunurğa hamamğa barğandı. Hamamnı qulluqçuları, Hocanı üsü-başı qolay körünmegeni sebebli, qayğı etmegendile, sanña da almağandıla, bir eski bıstırnı da berib, ullu, suwuq zalğa kiyirgendile.
Hoca, cuwunub boşab çıqğandı da, eki-üç qat artıq bağa berib ketgendi. Hamamda qulluq etgenle seyir bolğandıla.
Dağıda ekinçi da Hoca hamamğa kelgendi. Bu col Hocağa eslerin ullu bölüb, bir taza, cılı nomerge ciberib cuwundurğandıla.
Nasra Hoca bu col nek ese da hamam haqğa çığarını cartısın uzathandı. Munu bılay nek etgenini sebebin sorğanlarında, Hoca cuwabha:
— Bu bergenim ol alğın col da cuwunñanımı bağası bolsun, ol col bergen açham da bu cuwunñanım üçün bolsun! — degendi.


Bashıç qayda da satılır


Nasra Hoca, bir miyik catmağa bashıç salıb başına örleb, dağıda bashıçnı alıb, beri bu canına salıb, terek baçhağa tüşgendi da almala culqa başlağandı. Bu közüwde terekleni iesi salğandı da Hocanı üsüne kelgendi da qalğandı.
Terekleni iesi Hocağa:
— Sen kimse, ne aylanasa mında? — deb sorğandı.
Nasra Hoca da, amalsız bolub, soruwuna soruw cuwab etgendi:
— Sen a kimse?
— Men terekleni iesime!
— Men da bashıçnı iesime!
— Soñra bashıçnı nelikge alıb aylanasa?!
— Sathan eteme.
— Bılayı saña bazarmı bolğandı, mında bashıç satılamıdı?
— Ne telise sen, mubarek, bashıçla satarğa ençi bazarmı boladı, bashıç qayda da satılır!

 
ХоÑтинг от uCoz