по-русски | по-алански (по-карачайбалкарски) | по-татарски |
с | ||
I с(со) | ...дан,..ден | ...-дан(...-тан), белђн |
II с(со) | ...лы,...ли | белђн, ...-лы, ...-лап чамасы, ...-лап, диярлек |
сад | бачха, кёгет/терек бачха | бакча, ќимеш бакчасы |
садиться | олтурургъа | утыр-ырга |
сам | (ОН)-кеси,(Я)-кесим,(ТЫ)-кесинг | њзем, њзећ, њзе |
самодеятельность | самодеятельность, кеси къуралгъан | њзешчђнлек |
самолет | самолет, аэроплан,(учакъ) | самолет, очкыч |
самостоятельность | башына эркинлик | бђйсезлек |
самостоятельный | башына эркин | мљстђкыйль |
самый | 1.(именно) ма бу, кеси 2.(в превосходной степени) эм, чынг 3.(как раз) тюз тамам 4.(подчеркивание значения) къуру кеси | нђкъ, њзе, њк, ић, њзе |
сапоги | чурукъ | итек |
сарай | габдеш, бау, джатма, джапхакъ | сарай |
сбиться | 1.таяргъа 2.аджашыргъа 3.(о обуви) баймакъ болургъа, ашалыргъа | ялгыш-ырга, бутал-ырга |
сбор | 1.джыйыу, джыйылыу, 2.(приготовление) хазырланыу | ќыю, ќыелу |
свалиться | джыгъылыргъа, ауаргъа,тёгерге | егыл-ырга, ав-арга, ишел-ергђ |
сведение | хапар,билиу, сезиу | мђгълњмат, хђбђр |
свежий | 1.джангы,2.(воздух) салкъын | яћа, саф, ић соћгы |
сверкающий | джылтырагъан | ялтырап торган |
сверху | башы, юсюнде, огъартын | югарыдан, љстђн |
свет | джарыкъ, нюр, дуния | яктылык, ут; дљнья, ќиџан |
светлый | джарыкъ, ачыкъ | якты, ачык, тонык |
свидание | кёрюшюу,тюбешиу | књрешњ, очрашу |
свобода | азатлыкъ, эркинлик, | ирек, азатлык, хљрлек |
свободно | эркин, азат (эркинлеб, азатланыб) | иркен, иркенлђп |
свободный | эркин, азат | азат, иркен, буш |
своеобразный | энчи бетли, кеси халили | њзенђ бертљрле |
свой | кеси (..м, ..нг,...., ..ни) | њз, њзенећ |
связанный | байланган, табылгъан | бђйлђнгђн |
связь | 1.байламлылыкъ/ байлам, 2.(любовная) джюрюу, айланыу | бђйлђнеш, элемтђ |
сдать | берирге, кайтарыргъа | бир-ерге, кайтар-арга |
сделанный | этилген,ишленген | ясалган, эшлђнгђн |
сделать | этерге, ишлерге | эшлђ-ргђ, ит-ђргђ |
сделаться | этилирге, ишленирге | бул-ырга, барлыкка кил-ергђ |
себя | кеси | њземне, њзећне, њзен |
северный | шимал (неологизм. кюзей) | тљньяк |
сегодня | бюгюн | бњген |
сегодняшний | бюгюнгю, бусагъатдагъы | бњгенге |
седой | чал, агъаргъан, акъ | чал, агарган, аксыл |
сей | бу | бу, шушы |
сейчас | бусагъат | хђзер, шунда ук |
секрет | 1.таша,тахса,джашыргъан 2. себеб | сер |
секретарь | 1.секретарь 2.къагытчы, болушчу | сђркатип |
секунда | секунд | секунд |
село | эл | авыл |
сельдь | сельд | сельдь, селедка |
сельский | эл, элчи | авыл |
семья | юйдеги, юйюр | гаилђ |
сено | бичен | печђн |
сердито | ачыуланыб/ачууланыб | ачуланып, усал итеп |
сердитый | ачууланган/ачуулу | ачулы, усал |
сердиться | ачыуланыргъа/ачыу болургъа | ачулан-ырга, ачу кил-ергђ |
сердце | джюрек | йљрђк, књћел, бђгырь |
середина | орта, орталыкъ | урта, урталык |
серый | боз,кёк, кюл | соры; сњрђн, тљссез |
серьезно,серьёзный | 1.серьезно, накъырдасыз 2.(вдумчиво)адымыча, кёл бла, тынгылы, керти 3.(опасно) къыйын, ауур | ќитди, чынлап |
сестра | эгеч | кыз кардђш, апа, сећел |
сесть | олтурургъа | утыр-ырга, кун-арга; бат-арга |
сзади | арт джанындан, артдан/артындан | арттан, артта |
сидеть | олтурургъа, олтуруб турургъа | утыр-ырга, утырып тор-ырга |
сила | кюч, къарыу | кљч, куђт, хђл, дђрман |
сильно, сильный | кючлю, къарыулу, къаты | каты, нык, кљчле |
синий | кёк | књк |
система | система | система, тђртип |
сказанный | айтылгъан | ђйтелгђн, диелгђн |
сказать | айтылгъан | ђйт-ергђ, ди-яргђ |
сказка | таурух | ђкият |
скамейка | скамейка, шиндик | эскђмия |
сквозь | ичи бла | њтђли, аркылы, аша |
складываться | бюкленирге, джыйылыргъа | љелеп куел-ырга, тор-ырга |
сколько | ненча, нелляй бик, къаллай бир | књпме, ничђ, никадђр |
скорее | теркирек, дженгилрек, тезрек | тизрђк, ќђџђтрђк |
скоро, скорый | тез, дженгил,терк | тиз, ќђџђт, тиздђн |
скорость | къызыулукъ, дженгиллик | тизлек |
скромный | 1.адебли, намыслы,тынч,уялчакъ 2.къошакъсыз, 3.(скудный) бурху, адаргы, къолайсыз | тыйнак, гади; аз гына |
скрыться | 1.(спрятаться)бугъунургъа,джашыныргъа, 2.(исчезнуть) кёзден кетерге, думп/тас/зинк болургъа, ташайыргъа | яшерен-ергђ, књздђн югал-ырга |
скучно | эригиб турургъа, эрикген (..) | књћелсез, ямансу, эч пошу |
скучный | эрикдирген,эрикдириб къойгъан | књћелсез, эчпошыргыч |
слабо | 1.кърарыуусуз,бош 2. къолайсыз | буш итеп, тыгыз итмичђ |
слабый | 1.къарыусуз, кючсюз, къолайсыз,2.(о здоровье) + къарымсыз, азгъын, кемизли, рахын, чыркъым | кљчсез, чирлђшкђ; салмак |
слава | махтау, ат/ айтылгъан | дан, шљџрђт |
славный | 1.махтаулу 2.(приятный) аламатаз, | атаклы; яхшы |
слегка | азчыкъ, бир кесек | аз гына, ќићелчђ |
след | 1.ыз, 2. белги, тамгъа | эз, билге |
следить | 1.ызларгъа, 2.мараргъа,къараргъа | књзђт-ергђ, кара-рга |
следовать | ызындын/артындан болургъа/барыргъа/чыгъаргъа | артыннан йљр-ергђ, бар-ырга |
следующий | ызындагъы,артындагъы, эндиги, | бара торган, аннан соћгы |
слеза | джыламукъ, кёз джаш | яшь, књз яше |
слишком | асыры, асыры бек, бегирек | бик, бигрђк, њтђ |
словно | ...ча, кибик, ушаш | кебек, ђйтерсећ, диярсећ |
слово | сёз | сњз |
словом | къысхасы, узун сёзню къысхасы, | кыскасы |
сложенный | см.следующ.слово: корень+гъан,ген | љеп куелган, кушылган; бљклђнгђн |
сложить | 1.(вместе)къаларгъа,джыяргъа 2.(согнуть) бюклерге, бюклеб салыргъа 3.(снять) тюшюрюрге 4.(из частей) къураргъа, этерге 5.(матем.) къошаргъа 6.(сочинить) этерге, джазаргъа | љеп куя-рга |
сложный | къыйын, къуралгъан, джыйымдыкъ | катлаулы, кыен; кушма |
слой | къат, къатлау, къатлам | катлам, катлау |
служба | къуллукъ, иш, джумуш | хезмђт, эш |
служить | къуллукъ/иш/джумуш этерге | хезмђт ит-ђргђ, эшлђ-ргђ |
случай | 1. (проишествие) иш, зат 2.(возможность)табы, табы тюшюу | вакыйга, ќай |
случайно | бир бирде, бир алада | очраклы рђвештђ |
случайный | бир бирде, бир алада | очраклы, кљтелмђгђн |
случаться,случиться | болургъа, тюшерге | бул-ырга, туры кил-ергђ |
слушать | тынгыларгъа, | тыћла-рга, санла-рга, кара-рга |
слушаться | тынгларгъа, сыйын кёрюрге | тыћла-рга, санла-рга |
слышать | эшитирге | ишет-ергђ, сиз-ђргђ, тоя-рга |
слышаться | ишетел-ергђ,сизел-ергђ, тоел-ырга | |
слышно | эшитиле | ишетелђ, хђбђрлђр бар |
слышный | эшитилген | ишетелђ торган |
смело, смелый | таукел, батыр,джигит | кыю, гайрђтлђнеп |
смена | ауушунуу, ауушдуруу, алмашынуу, алмашдырыу | алмашыну, смена, алмаш |
смерть | ёлюм, аджал | њлем, ђќђл, вафат |
сметь | къоркъмазгъа, умут этерге | кыю (хак) бул-ырга |
смешно | кюлюрча, кюлдюрюрча | кљлке итеп |
смешной | кюлкюлю,кюлюрча | кљлке, кљлдергеч |
смеясь | кюле, кюлюб, | кљлеп, шаярып |
смеяться | 1.кюлюрге 2.(насмехаться) хылекке/самаркъау этерге | кљл-ђргђ, мыскыл ит-ђргђ |
смотреть | къараргъа, айланыб/къараб турургъа | кара-рга, књзђт-ергђ |
смочь | эталыргъа, кълолдан келирге | булдыр-ырга, кулдан кил-ергђ |
смущенно | уялыб,джунчуб, тартыныб, алджаб | оялып, ућайсызланып |
смысл | магъана | мђгънђ; максат; файда |
сначала | 1.алгъа,алгъын,аллындан, башындан 2.джангыдан | башта, яћабаштан |
снег | къар | кар |
снежный | къар,къарлы | кар, карлы |
снимать | тешерге, салыргъа, алыргъа, джыйаргъа | тљшер-ергђ; сал-ырга; ќый(я)-рга, ал-ырга |
снимок | карт, сурат | рђсем, књчермђ |
снова | джангыдан, энтда | яћадан, тагы бер кат |
снять | тешерге, алыръа, ауларгъа, тешерге, къоратыргъа | ал-ырга; тљшер-ергђ; сал-ырга |
собака | ит | эт |
собираться, собрать, собраться | джыйаргъа, джыйыныргъа, хазырланыргъа, тебрерге | ќыел-ырга, ќыен-ырга |
собрание | джыйылыу, джыйылыш, джыйылма | ќыелыш, ќыелма |
собственно | кертиси, тюзю | чынында, дљресендђ |
совершать | этерге, | яса-рга, књрсђт-ергђ, ит-ђргђ |
совершенно | бютюн,бютюнлей, тамам | бљтенлђй, тђмам, џич |
совесть | бет,уят, намыс,айыб | вљќдан, намус |
совет | кенгеш, оноу, совет | кићђш, мђслихђт |
советовать | кенгеш/оноу этерге/берирге | кићђш бир-ергђ |
совещание | кенгеш, (олтуруш,джыйылыу) | кићђшмђ |
современный | бюгюнгю, бусагъатдагъы | замандаш, хђзерге |